ကုန္းေဘာင္ဆက္ ဗမာ့တပ္မေတာ္

တပ္မွဴးဗိုလ္ဘိုးကာႏွင့္

ပင္လယ္ျမိဳ ့ ျမို ့ ့စားမင္း မင္းႀကီးမဟာ မင္းဒင္ရာဇာ ဦးခ်ံဳ။

ကုန္းေဘာင္ဆက္ ဗမာ့တပ္မေတာ္ကို ေရႊဘိုျမိဳ ့ ပဌမ ျမိဳ ့တည္နန္းတည္ အေလာင္းမင္းတရားႀကီး ဦးေအာင္ေဇယ် က ေရြးလက္်ာ၊ ေရြးလက္ဝဲ အမည္ျဖင့္ ဖဲြ ့ ခဲ့ပါသည္။ မင္းတရားႀကီးသည္ ၁၁၂၀ ခု၊ ဝါေခါင္လျပည့္ေက်ာ္ ၁၃ ရက္ ေရႊဘိုျမိဳ ့ေတာ္ နန္းေတာ္ထဲတြင္ လက္ဝဲပ်ံခ်ီကို ေသြးေသာက္ႀကီးခန္ ့ ၍၊ ေရြးလက္ဝဲ၊ ေရြးလက္်ာ၊ ေသနတ္သံုးဆယ့္နွစ္၊ ေသြးေသာက္တပ္ဖဲြ ့ေတာ္မူသည္။ ေရြးလက္ဝဲေသနတ္ပို အစုသားတို ့ကို လက္ဝဲနံတြင္ နံခ်ြန္ေတာ္ အမွတ္ေပး ၍   ထမ္းရြက္ေစခဲ့၏။ ေရြးလက္်ာ အစုသားတို ့ကို လက္်ာနံတြင္ နံခ်ြန္ေတာ္ အမွတ္ေပး ၍ ထမ္းရြက္ေစခဲ့ပါသည္။ (ကုန္းေဘာင္ဆက္္မဟာရာဇဝင္ေတာ္ႀကီး ပဌမတြဲ စာမ်က္ႏွာ ၂၉၇ ရႈပါ။)

 ေရြးလက္ဝဲ တပ္ဖဲြ ့နွင့္ ေရြးလက္်ာတပ္ဖဲြ ့မ်ားရိွသည့္ အနက္၊ ေရြးလက္ဝဲတပ္ဖဲြ ့အေႀကာင္း သမိုင္းစာအုပ္ စာတန္းမ်ား မေတြ ့ရေသးပါ။

သို ့ေသာ္ သီဟုိဠ္ႏြယ္ ရာဇဝင္ သုေတသီ ေရႊဘို ေမာင္ဘဦး (ဦးဘဦး) ေရးသား ထုတ္ေဝခဲ့ သည့္ “ေရႊမန္းရာျပည့္ ရာျပည့္မြတ္စလင္မ်ား“ စာအုပ္တြင္ ဗမာဘုရင့္ တပ္မေတာ္က  ဗမာမြတ္စလင္ တပ္မွဴး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ဗိုလ္ႏွင့္ ေသြးေသာက္ ရဲမက္မ်ား ပါဝင္သည့္ တပ္ဖဲြ ့ အေႀကာင္းကို ဖတ္ရပါ၏။ သီေပါ မင္းလက္ထက္ ဗမာ့တပ္မေတာ္ မဂၤလာ အေျမာက္တပ္က တပ္မွဴး ဗိုလ္ဘိုးကာ၏ ျမစ္ျဖစ္ေသာ ကၽႊန္ေတာ့ မိတ္ေဆြက မူရင္း စာအုပ္ကို ေပးဖတ္ သျဖင့္ ဖတ္ရႈရပါသည္။ ထိုတပ္ဖဲြ ့မ်ားသည္ ဗမာတို ့၏ အမ်ိဴး ဘာသာ သာသနာကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ သူမ်ားထဲတြင္ပါဝင္ခဲ့ သည္ဟု ဆိုနိုင္ပါသည္။ တိုင္းျပည္ေအးခ်မ္းသာယာသည့္ အတြက္ မင္းတံုးမင္းတရားႀကီး ၅ ႀကိမ္ေျမာက္ သဃၤာ ရတနာတင္နိုင္ ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္ က သမိုင္းမွတ္တမ္းျဖစ္ပါ၏။ ဘာသာေပါင္းစံုကို ကိုးကြယ္ခဲ့ႀကေသာ ဗမာမ်ား ပါဝင္ခဲ့ႀက မည္ဟု ထင္ရေပသည္။တပ္မွဴး ဗိုလ္ဖိုးကာ သည္ မင္းလွခံတပ္မွ အဂၤလိပ္နယ္ခ်ဲ ့တို ့ကို ခုခံတိုက္ခိုက္ရာတြင္ ပါဝင္ခဲ့ ပါသည္။

ဗမာဘုရင့္ ကာကြယ္ေရး တပ္မႀကီးအား စေလျမိဳ ့စားမင္း  ကို ယံုႀကည္စြာ အပ္ႏွံတာဝန္ေပးခဲ့၏။ စေလျမိဳ ့စားမင္း  ဦးစီးလ ်က္ စစ္ေႀကာင္းႀကီး သံုးေႀကာင္း ခ်ီတက္ခဲ့ပါသည္။ ထိုစစ္ေႀကာင္းႀကီး သံုးေႀကာင္းမွာ၊

(၁) ေအာက္ျမစ္စဥ္ေရေႀကာင္း တစ္ေႀကာင္း

(၂) ေတာင္တြင္းႀကီးစစ္ေႀကာင္း တစ္ေႀကာင္း

(၃) ေတာင္ငူစစ္ေႀကာင္း တစ္ေႀကာင္း တို ့ျဖစ္ႀကပါသည္။

ေတာင္တြင္းႀကီးစစ္ေႀကာင္းကို ကိုယ္တိုင္ဦးစီး ခ်ီတက္ခဲ့ သည့္ တပ္မွဴးႀကီးမွာ မင္းႀကီးမဟာ မင္းထင္ရာဇာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ဦးခ်ံဳ ျဖစ္ပါသည္။

တပ္မွဴးဗိုလ္ဘ္ိုးကာႏွင့္ ပင္လယ္ျမိဳ  ့စားမင္း မင္းႀကီးမဟာ မင္းဒင္ရာဇာ ဦးခ်ံဳ တို ့ႏွစ္ဦးမွာ တိုင္းရင္းသား ဗမာ မြတ္စလင္မ်ား ျဖစ္ပါသည

  ကၽႊန္ေတာ္သည္ သုေတသီ တို ့မွာ တာဝန္ရွိသည့္ အေလွ်ာက္ ေခတ္ျပိဳင္ သမိုင္း ဆရာတို ့၏ သမိုင္း မ်ား ကို ရွာေဖြ ခဲ့ ပါ သည္။ေအာက္ေဖာ္ျပပါတို ့က သမိုင္း သုေတသီ တို ့ အတြက္ ေဆာင္ရြက္ရ သည္ အေႀကာင္းမ်ားျဖစ္ပါ၏။

၁) Contemporaneousness

၂) Coroboration

သို ့ျဖစ္ရာ လြန္ခဲ့ေသာ (၂) ႏွစ္ခန္ ့က အနည္းငယ္ဖတ္ထား ေသာ Thant Myint-U’s “The River of Lost Foot Step” ကိုျပန္ငွားျပီး ဖတ္ျဖစ္ပါသည္။သူ ့ အေရးအသားမွာ အဂၤလိပ္ (သို ့) ျဗိတိန္ နုိင္ငံသား တဦး၏ ေရးဟန္ကို သတိထားမိပါ၏။ ထားပါေတာ့ လိုရင္းတို ေဆြးေႏြးပါမည္။ သူ ့ စာသား အတိုင္း ေအာက္တြင္ ေဖာ္ျပပါမည္။

  “Command of the kingdom’s defenses was entrusted to the lord of Salay. Three columns were mustered; the Lower Irrawaddy Column, under the cavalry general Mingyi Thiri Maha Zeyya Kyawdin, recently returned from campaing along the Chinese border; the Great Valley Column, under a colonel of the Cachar Horse Regiment, Mingyi Minkaung Mindin Raza; and the Toungoo Column, under the colonel of the Shwaylan Infantry Regiment, Mingyi Maha Minkaung Nawrata. (p11; Thant Myint-U)“

ဦးဘဦး စာအုပ္တြင္ ေတြ ့ရသည္နွင့္ အနည္းငယ္ ကြဲလြဲသည္ကိုေတြ ့ရပါသည္။ စေလ ျမို ့စားက ေလွ အတြင္းဝန္ လက္ ဝဲ ဝင္းေတာ္ မွဴး မင္းႀကီး သိ ရီ မဟာ ေဇ ယ ် ေက ်ာ္ ထင္  ျဖစ္ပါသည္။ colonel of the Cachar Horse Regiment,= အက္ကပတ္ျမင္းဝန္ ဆို သည္မွာလည္း ဦးခ်ံဳ ပင္ျဖစ္ပါသည္။ ဗိုလ္မင္း ဦးခ်ံဳ သည္ ပင္လယ္ျမိဳ  ့စားလည္းျဖစ္ပါသည္။ ဘုရင့္ခ်ီးျမင့္ထား သည့္ ဘြဲ ့မ်ားမွာ မင္းႀကီး မဟာ မင္းဒင္ရာဇာ ဟုေတြ ့ရ ပါသည္။ Minkaung  မပါ ပါ။ သို ့ေသာ္ေတာင္ တြင္းႀကီး စစ္ ေႀကာင္း ကို တပ္ မင္း အျဖစ္ ဦး စီးကာ ခ ်ီ တက္ ရ တဲ့ တာ ဝန္ အပ္ ႏွင္း ခံ ရ တာ မို ့ ဦး ခ ်ံဳ ဆို တာ ေသ ခ ်ာ ပါ သည္။ ( ဆရာ မႀကီး ဒဂုံ ခင္ခင္ ေလး ၏ ရတနာပံု နိဒါန္း ႏွင့္ နိ ဂံုး၊ စာ-၅၆၁ တြင္ လည္း အကၠပတ္ျမင္း ဝန္ မင္လယ္ျမိဳ ့စား မင္းႀကီး မဟာမင္းထင္ ရာ ဇာ  ) လို ့ ဆို ပါ သည္။   ေတာင္တြင္းႀကီး စစ္ေႀကာင္း ကို Taung-twin-gyi Column ဟုမေရးဘဲ the Great Valley Column  ဟုေရးျခင္းမွာ ဘာေႀကာင့္ ျဖစ္ပါသနည္း။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ေမြးဖြား ရာ နတ္ေမာက္ အနီးက ေတာင္တြင္းႀကီးကို Thant Myint-U မသိတာ ဘဲလား။ ထားပါေတာ့။ 

  မီွျငမ္း- (၁) သီဟုိဠ္ႏြယ္ ရာဇဝင္ သုေတသီ ေရႊဘို ေမာင္ဘဦး (ဦးဘဦး) ေရးသား ထုတ္ေဝခဲ့ သည့္ “ေရႊမန္းရာျပည့္ ရာျပည့္မြတ္စလင္မ်ား“
(၂) ေဒၚ ဒဂုံ ခင္ ခင္ ေလး ၏ ( ရတနာပံျ နိ ဒါန္း ႏွင့္ နိဂံုး ။)