Saturday, March 8, 2014
ႏြားျဖဴႏြားနက္ သံေယာဇဥ္
ညိဳထြန္း
တစ္ခါက ကမာၻၾကီးသည္ ယေန႔ေခတ္မွာကဲ့သိုု႔ တစ္ဦးအေၾကာင္း တစ္ဦး သိပ္ မသိၾကေသးၾကခင္ ကာလဝယ္ အိႏၵိယ သမုုဒၵရာၾကီး၏ ေျမာက္ဘက္ယြန္းယြန္း အရပ္တြင္ရွိ သီရိလကၤာ ဟုု ေခၚသည့္ ကြ်န္းငယ္ကေလး တစ္ဆူတြင္ ကေန႔ ငါတုုိ႔ဆီက ဗမာရဟန္းမိုုက္ ဝီရသူကဲ့သိုု႔ ကမာၻအဝွမ္း အလြန္ ႏွံ႔သိေက်ာ္ၾကားသည့္ ရဟန္းတစ္ပါးသည္ ေပၚထြန္းခဲ့ဖူးပါ၏ ။ ထိုုရဟန္း၏ အမည္မွာ ရွင္ အနဂါရိက ဓမၼပါလ (အနဂါရိက = အိမ္ရာ မရွိ ၊ ဓမၼပါလ = တရားကိုု ေစာင့္ေရွာက္သူ) ဟုု ေခၚတြင္ျပီး ၄င္းသည္ အာရွ၊ ေျမာက္အေမရိက ႏွင့္ ဥေရာပတိုုက္ ဟူေသာ ကမာၻ႔ တိုုက္ၾကီး သံုုးခုုလံုုးကိုု လွည့္ပတ္သြားလာဖူး၍ ဗုုဒၶဘာသာကိုု ေဟာေျပာျပႏိုုင္ခဲ့သည့္ ပထမဆံုုး အေရွ႕တိုုင္းသား လူထူးလူဆန္း ပုုဂၢိဳလ္ေပတည္း။
ဤ ရဟန္းသည္ ဂမီ ၻရ ကိုု စိတ္ဝင္စား ေလ့လာသူ ဗမာအမ်ား ၾကားဖူးၾကသည့္ သီအိုုဆိုုဖီ အသင္းၾကီး ကိုု စဦး တည္ေထာင္သူ အနက္မွ တစ္ေယာက္ ျဖစ္၏။ ဘာသာေရးကိုု စိတ္ဝင္စား ေလ့လာသူ ဗမာအမ်ား ၾကားဖူးၾကသည့္ ကိုုလံဘိုု မဟာေဗာဓိ အသင္းၾကီး ကိုု စဦး တည္ေထာင္ခဲ့သူ တစ္ဦးလည္း ျဖစ္၏ ။ သူသည္ ဗုုဒၶစာေပမ်ားကိုု အဂၤလိပ္လိုု ေရးသားခဲ့ျပီး ေထရဝါဒ ဗုုဒၶဘာသာကိုု အေနာက္တိုုင္းတြင္ စတင္ ျပန္႔ပြားလာေစရန္ ကနဦး ပထမဆံုုး ေဆာင္ရြက္ႏိုုင္ခဲ့သည့္ တစ္ေခတ္ေပါက္ တစ္ေယာက္ထြန္း အာဂလူစြမ္းေကာင္း ပါတည္း။
သည္လိုု တစ္ကမာၻလံုုး ဗုုဒၶသာသနာ ပ်ံ႔ပြားလာေစရန္ စဦး စြမ္းေဆာင္ခဲ့သည့္ သူ႔ ေက်းဇူးသည္ ၾကီးပင္ၾကီးမားခဲ့ပါေသာ္လည္း တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပင္ ရွင္ဓမၼပါလ သည္ ရိုုင္းစိုုင္းေသြးဆာေနသည့္ အၾကမ္းဖက္သမား တစ္ဦး ျဖစ္ပါ၏။ သီဟိုုဠ္ကြ်န္းတြင္ ေနာင္ ႏွစ္ေပါင္းတစ္ရာမက ဆက္လက္ ေသြးေခ်ာင္းစီးမည့္ အျဖစ္အပ်က္တိုု႔ကိုု ခိုုင္ခံ့စြာ သေႏၶတည္ေစခဲ့သူ လည္း ျဖစ္ပါ၏။ အဓမၼ ကိုု ဓမၼအျဖစ္ တြင္တြင္ ေဟာေျပာကာ သီဟိုုဠ္သား ဗုုဒၶဘာသာဝင္တိုု႔ ကိုု ေခတ္အဆက္ဆက္ မ်ိဳးရိုုးစဥ္ဆက္ မျပတ္ ေသြး အလြန္ဆိုုးေစရန္ ဆြေပးခဲ့သည့္ တရားဖ်က္သမား ရဟန္း ေၾကာင္သူေတာ္လည္း ျဖစ္ပါ၏။
“နင္တိုု႔သည္ တရားမေစာင့္တဲ့ အဂၤလိပ္ မိစၧာေကာင္ ေတြကိုု ေတြ႔မေရွာင္ ေဆာ္ၾကရမည္။ ဗုုဒၶဘာသာဝင္ေတြ ရဲ႕ အိမ္တိုုင္း အိမ္ေရွ႕မွာ ကုုလားျဖဴေကာင္ ရဲ႕ အရုုပ္ကိုု ဌက္ေပ်ာပင္စည္ နဲ႔ စာေျခာက္ရုုပ္ လုုပ္ ၊ သည္ ကုုလားျဖဳ စာေျခာက္ရုုပ္ကိုု ေဘာင္းဘီတစ္စံုု ပတ္ေပးျပီး နင္တိုု႔ ကေလးေတြေရွ႕မွာ သည္ေကာင္ကိုု တီးၾကစမ္း။ ဒါမွ နင္တိုု႔ ကေလးေတြ ၾကီးလာတဲ့အခါမွာ သည္ အဂၤလိပ္ က်ဳးေက်ာ္သူေတြကိုု သတ္ျဖတ္ဖိုု႔ ဝန္မေလးမွာ ေဟ့”
“သမိုုင္း အစဥ္အလာ သန္႔စင္ခဲ့သလိုု လိမၼာယဥ္ေက်းခဲ့တဲ့ ငါတိုု႔ အာရီယန္းမ်ိဳးႏြယ္ ကေလးေတြဟာ ဝီစကီကိုု စုုတ္၊ အမဲသားပုုတ္ ကိုု စားတဲ့ ဘုုရားမသိ တရားမရွိ သည္မိစၧာေကာင္ (ခရစ္ယာန္) ေတြရဲ႕ ယဇ္စင္မွာ ခမ်ာတိုု႔ စေတးခံခဲ့ ရရွာျပီ ။ ဘယ္ေလာက္ေတာင္ ထပ္ၾကာေနဦးမွာလဲ ! လကၤာဒီပ ကိုု ခြစီးထားတဲ့ အဓမၼ ေခတ္ပ်က္ၾကီး”
“ထေလာ့ လကၤာ၊ လကၤာ ထေလာ့ ။ ျဗဟၼစိုုရ္တရားဟာ စစ္မက္ကိုု မလိုုလားပါ ၊ ငါတုုိ႔သည္လည္း စစ္မက္ကိုု မလိုုလားသလိုု အၾကမ္းဖက္မႈကိုု ရြံရွာပါသည္။ ဒါေပမယ့္ ျငိမ္းခ်မ္းေရး နဲ႔ တရားဓမၼကိုု လကၤာဒီပသားေတြ ျပန္ရဖိုု႔ တိုုက္ရတဲ့စစ္ဟာ ျမတ္ေသာစစ္ ၊ အမွန္တရား အတြက္ ခင္းရတဲ့စစ္ဟာ ျမတ္ေသာစစ္၊ မိစၧာမွန္သမွ် လက္မရြံ႕တမ္း ေခ်မႈန္းပစ္”
“သိမ္းခုုိျပည္သား လူငယ္လူရြယ္အေပါင္းတိုု႔။ အေဖ်ာ္ ယမကာ၊ ဝီစကီ ၊ စည္သြပ္အသားေတြ နဲ႔ ျမားေနတဲ့ သည္မိစၧာေကာင္ေတြရဲ႕ ဆိုုင္ေတြမွာ ေစ်းသြားမဝယ္ ၾကပါနဲ႔ ။ ဒုုဌဂါမဏိ မင္းတရားၾကီးရဲ႕ စိတ္ဓာတ္မ်ိဳးကိုု ေမြးၾကစမ္းပါ။ သူရဲေကာင္း မင္းတရားၾကီးဟာ ဗုုဒၶသာသာနာကိုု စြမ္းစြမ္းတမံ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ခဲ့သလိုု နင္တုုိ႔ငါတိုု႔ဟာ ေမ့ေလ်ာ့ေနတဲ့ အမ်ိဳးသားေရးကိုု ျပန္လည္ ႏိုုးထလာေအာင္ ၾကိဳးစားၾကစမ္းပါ”
ရွင္ဓမၼပါလ၏ ဇာတ္ေၾကာင္းတြင္ ကြ်န္ေတာ္တိုု႔ ပရိသတ္သည္ အလြန္ ေလးလံၾကီးမားလွသည့္ ဝိေရာဓိ ႏွစ္ခုုကိုု သိစိတ္မွ ျဖစ္ေစ ၊ မသိစိတ္မွ ျဖစ္ေစ ခံစား အာရုုံရလာမည္ ျဖစ္ပါသည္။ ဟုုတ္ပါသည္၊ ခုုခါမွာ ကြ်န္ေတာ္တိုု႔သည္ စိတ္ေနာက္က်ိစဖြယ္ ေရာေထြးေနသည့္ “(မူလက်မ္းဂန္လာ) ဗုုဒၶဓမၼ အစဥ္အလာ” (Buddhist doctrine) ႏွင့္ ‘ဗုုဒၶသာသနာ သမိုုင္း’ (Buddhist history) ဟူေသာ ဝိေရာဓိၾကီး ႏွစ္ခုုကိုု ထင္ရွားကြဲျပားလာေစရန္ ခြဲျခားပါေတာ့မည္။
ဤသိုု႔ ခြဲျခားႏိုုင္ဖိုု႔ ကိစၥသည္ သာမန္ ျပည္သူလူထုု အတြက္ေရာ၊ ကြ်မ္းက်င္သူ ဗုုဒၶဘာသာ ပညာရွင္ ရွင္ရဟန္းမ်ား အတြက္ပါ အင္မတန္ အေရးၾကီးလွ ပါသည္။ ဤသိုု႔ ခြဲျခားသိလင္းလာျခင္း အားျဖင့္ ခုုခါမွာ ငါတိုု႔ ဗမာျပည္တြင္ ရင္ကြဲ ေအာ္ျမည္ေနေသာ ‘အမ်ိဳး’ ‘ဘာသာ’ ‘သာသနာ’ ဟူေသာ အသံတိုု႔သည္ မူလက်မ္းဂန္လာ ဗုုဒၶ၏ တရားဓမၼ အစဥ္အလာ (Buddhist tradition) တိုု႔ကိုု ေစာင့္ေရွာက္ရန္ ဟူေသာ ရည္ရြယ္ခ်က္ မဟုုတ္၊ ကိုုယ့္ဟာကိုုယ္ စိတ္မွန္းႏွင့္ ဖန္တီးထိုုးထုုတ္ထားသည့္ သီးသန္႔ ‘ဗုုဒၶသာသနာ သမိုုင္း’ ကိုု ေစာင့္ေရွာက္ရန္ ဟူေသာ ရည္ရြယ္ခ်က္သာျဖစ္ေၾကာင္း ကြဲျပားထင္ရွားလာပါအံ့။
ရွင္ ဓမၼပါလသည္ ‘ဗုုဒၶသာသနာ’ ကိုု မပ်က္စီး မတိမ္ေကာေစဖိုု႔ ေစာင့္ေရွာက္ရန္ လံုုးပမ္းထိုုက္သည္ဟုု သူ တကယ္ ယံုုၾကည္ခဲ့၍ ယံုုၾကည္ခဲ့သည့္ အတိုုင္းလည္း ဤ ရွင္ရဟန္းသည္ စြမ္းစြမ္းတမံ အမ်ိဳးသားေရး အၾကမ္းဖက္ဝါဒကို ေျမွာက္ပင့္ေပး ခဲ့သည္။ သည္တြင္ သူ႔ ဘဝဇာတ္ေၾကာင္းမွ ငါတိုု႔ သင္ခန္းစာ ယူႏိုုင္သည္မွာ သူသည္ သီးသန္႔သီးျခား အုပ္စုတစ္စု ႏွင့္သာဆိုင္ေသာ ‘ဗုုဒၶသာသနာ သမိုုင္း’ ကိုု ေစာင့္ေရွာက္ခဲ့ျခင္းသာ ျဖစ္ျပီး “ဗုုဒၶ၏ အဆံုုးအမ (ဝါ) ဗုုဒၶ၏ သာသနာ” ကိုု ေစာင့္ေရွာက္ခဲ့ျခင္း မဟုုတ္။ “ဗုုဒၶ၏” သာသနာ ဟူသည္ စင္စစ္ သမိုုင္းမရွိ ။ သမိုုင္း မရွိသည့္ ဗုုဒၶ၏ သာသနာ ႏွင့္ ‘ဗုုဒၶသာသနာ သမိုုင္း’ တိုု႔ကိုု ဤသိုု႔ ေရာေထြး မွတ္ယူမိေပလိုု႔လည္း ကမာၻေက်ာ္ အၾကမ္းဖက္ ရဟန္းတစ္ဦးသည္ ေမာ္ဒန္ ကမာၻ႔ဗုုဒၶဘာသာေခတ္၏ ေရွးဦးဆံုး တစ္ခ်ိန္တြင္ စံျပနမူနာဆိုုး အျဖစ္ ငါတုုိ႔ သင္ခန္းစာယူစဖြယ္ ေမြးဖြားခဲ့ပါ သတည္း။
ငါတိုု႔သည္ ‘ဗုုဒၶသာသနာ သမိုုင္း’ ႏွင့္ မူလက်မ္းဂန္လာ ဗုုဒၶ တရားဓမၼ (ဝါ) ပကတိမူလ ဗုုဒၶသာသနာ ကိုု အေသအခ်ာ ကြဲျပားဖိုု႔ လိုုပါ၏ ။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုုေသာ္ ဗုုဒၶသာသနာ သမိုုင္းဟူသည္ သီးသန္႔သီးျခား အုပ္စုတို႔၏ ယဥ္ေက်းမႈ လကၡဏာရပ္မ်ား၊ မဟားတရား အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား ႏွင့္ ၄င္း အၾကမ္းဖက္မႈတိုု႔၏ ဆင္ေျခကိုု လံုုေလာက္မွန္ကန္သည္ ဟုု ဇြတ္အေၾကာင္းျပခ်က္မ်ား၊ တစ္ဖက္သားကိုု သည္းညွင္းမခံႏိုုင္မႈမ်ား ႏွင့္ အတိ ျပည့္ႏွက္လ်က္ ရွိျပီး ပကတိ မူလ ဗုုဒၶသာသနာ (ဝါ) တရားဓမၼ ၏ အစဥ္အလာ (ဝါ) “ဗုုဒၶ၏” သာသနာတြင္ ေဖာ္ျပပါ ဗုုဒၶသာသနာ သမိုုင္း၏ အဂၤါရပ္မ်ား စိုုးစဥ္းမွ်ပင္ မပါဝင္ေသာေၾကာင့္ ပါတည္း။
စာေပမွတ္တမ္း မေပၚထြန္းေသးခင္ ေခတ္ကာလမ်ား၏ အေၾကာင္းကိုု ေရးသားထားသည့္ မ်ားစြာေသာ သမိုုင္းတိုု႔ နည္းတူပါပဲ၊ ဗုုဒၶသာသနာ သမိုုင္းသည္ သာသနာကိုု စဦးတည္ေထာင္ခဲ့သူ ဗုုဒၶ ကိုုယ္တိုုင္မွ အစျပဳခဲ့ ပါသည္။ ရိုုးရာ အစဥ္အလာမ်ား သာမက သိပၸံနည္းက် သုုေတသန ေတြ႔ရွိခ်က္မ်ားမွ အသိအမွတ္ ျပဳခဲ့သလိုုပင္ “ဗုုဒၶ” ဟူေသာ ဘာသာသာသနာ ေခါင္းေဆာင္တစ္ဦးသည္ သမိုုင္းတြင္ အမွန္တကယ္ ထင္ရွားေပၚထြန္းခဲ့ဖူး ပါသည္။
ဒါေပမယ့္လည္း ‘ဗုုဒၶသာသနာ၏ သမိုုင္း’ ဟူသည္ သာသနာကိုု ေရွ႔ဆံုုး တည္ေထာင္သူ ဘုုရားရွင္ ပရိနိဗၺာန္ စံဝင္သည့္ အခ်ိန္ကမွ စတင္ခဲ့သည္။ သည္မွာ ငါတုုိ႔ ေလ့လာေတြ႔ရွိႏိုုင္သည္မွာ ဗုုဒၶဘုုရား မပါေတာ့သည့္ ဗုုဒၶသာသနာ၏ သမိုုင္း ဟူသည္ ဗုုဒၶဘုုရား၏ စိတ္ေတာ္ကိုု ေရာင္ျပန္ဟပ္ေနျခင္းထက္ ဗုုဒၶဘာသာဝင္တုုိ႔က ကိုုယ့္စိတ္ကိုု ကိုုယ္ျပန္ၾကည့္ေနေသာ ေၾကးမံုုျပင္သာျဖစ္ေၾကာင္း ၊ ဗုဒၶဘာသာဝင္တို႔၏ စိတ္မွန္ျပင္တြင္ ေပၚလြင္လာသည့္ ‘ဗုုဒၶသာသနာ သမိုုင္း’ ဟူေသာ ပံုုရိပ္သည္ တကယ့္ ဗုုဒၶသာသနာ အစစ္အမွန္ မဟုုတ္ ၊ ၾကည့္ေနသူ၏ အတၱပံုုရိပ္သာ ျဖစ္ေၾကာင္းကိုု ပါတည္း။
တကယ္ေတာ့ “သမိုုင္းရာဇဝင္ႏွင့္ ကိုုယ့္ကိုုကိုုယ္ ထပ္တူျပဳထားေသာ အတၱပံုုရိပ္” ဆိုုတာ နားလည္ဖိုု႔ မခက္ပါ။ ဗမာဆိုုရင္ ဗုုဒၶဘာသာ ပဲ၊ ရခိုုင္ဆိုုရင္ ဗုုဒၶဘာသာ ပဲ ဟုု ငါတိုု႔ေတြ ဂုုဏ္ယူေျပာဆိုုတတ္ ၾကျခင္းဟာ ခုုနင္က ဆိုုခဲ့တဲ့ ကိုုယ့္ကိုုကိုုယ္ ျပန္ၾကည့္တဲ့အခါမွာ ေပၚလာတဲ့ အတၱပံုုရိပ္ တစ္ခုု ပါပဲ။ ဤ အရပ္စကားတိုု႔မွလည္း ကြ်န္ေတာ္တိုု႔ သံသယ ရွိရမည္မွာ ‘ဗမာ ဗုုဒၶဘာသာ’ ဟုု ဆိုုပါလွ်င္ ‘ဗမာ’ ဟူေသာ လူမ်ိဳးႏွင့္ တြဲသျဖင့္သာ ျဖစ္ေပၚခြင့္ရသည့္ ‘ဗုုဒၶဘာသာ’ သည္ ၄င္းလူမ်ိဳး၏ ယဥ္ေက်းမႈ ၊ သမိုုင္း ၊ လူမႈေရး ၊ ေခတ္ကာလ အေျခအေနတိုု႔ ျဖင့္ ေရာေထြးလ်က္ရွိျပီး ဤကဲ့သိုု႔ လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳးက မိမိ၏ သမိုုင္းေနာက္ခံ ႏွင့္ ယွဥ္တြဲ၍ ေခၚေဝၚ ညႊန္းဆိုုေနေသာ ဗုုဒၶဘာသာသည္ သန္႔စင္သည့္ မူလ ဗုုဒၶဘာသာ အယူအဆကိုု ဘယ္လိုုနည္းနဲ႔မွ ကိုုယ္စားမျပဳႏုုိင္ေၾကာင္းကိုု ျဖစ္ပါ၏ ။
အာရွေတာင္ပိုုင္းက သီရိလကၤာ၊ ဗမာ၊ ထိုုင္းစေသာ ေထရဝါဒ ဗုုဒၶဘာသာ ႏိုုင္ငံမ်ားမွ လူတိုု႔သည္ မိမိတိုု႔၏ အမွတ္လကၡဏာ ကိုု ေထရဝါဒ သမိုုင္း ႏွင့္ တြဲျပီး ျမင္ၾကသလိုု ဂ်ဳး ၊ ခရစ္ယာန္ အစၥလမ္ စေသာ တစ္ဆူတည္းေသာ အဖဘုုရားကိုုသာ ကိုုးကြယ္ယံုုၾကည္သည့္ ဘက္မွ လူတိုု႔သည္လည္း မိမိတိုု႔၏ အမွတ္လကၡဏာကိုု ဘာသာတရား၏ သမိုုင္းႏွင့္ တြဲျပီး ျမင္ၾကပါသည္။
ဒါေပသိ ေအဘရာဟမ္ ကမာၻ႔ ဘာသာတရားၾကီးမ်ားမွ ဘာသာဝင္တိုု႔ အတြက္ သမိုုင္းျဖစ္စဥ္ ဟူသည္ ဘုုရားသခင္၏ အလိုုဆႏၵ အရသာ ျဖစ္ပ်က္ေပၚေပါက္လာျခင္း ျဖစ္ပါ၏ ။ ဘုုရားသခင္၏ ဆႏၵေတာ္ အရ ေရႊ႔လ်ားျဖစ္ပ်က္လာေသာ သမိုုင္းတြင္ မိမိတိုု႔ အေနျဖင့္ တရားေရး ႏွင့္ လူမႈေရး ဆိုုင္ရာ အစီအစဥ္တိုု႔ကိုု ဘုုရားသခင္က မိန္႔ျမြက္ခဲ့ေသာ နဳတ္ခပတ္ေတာ္ အတိုုင္းသာ စီရင္ ပံုုစံခ်သင့္ ေပသည္။ ကမာၻၾကီးတြင္ အေကာင္းဆံုုး လူ႔ေဘာင္ ယဥ္ေက်းမႈ အစီအစဥ္ ဟူသည္မွာ ဘုုရားသခင္က အျပီးသတ္ ေဟာေဖာ္ျမြက္ၾကားခဲ့ျပီး ျဖစ္သည့္ က်မ္းဂန္လာ လူမႈ အစီအရင္ အတိုုင္းသာ ျဖစ္ရပါမည္။ ဘုုရား ေဟာထားျပီးသား အေကာင္းဆံုုး လူမႈ အစီအရင္ကေန ေသြဖီျပီး က်င့္ၾကံတာကိုု မိမိတိုု႔ သမိုုင္းတြင္ အျဖစ္ မခံႏိုုင္ပါ။
အဲသလိုု မူလ ဘုုရားက်မ္းဂန္သာ ပဓာန ဟုု တရားေသ မွတ္ယူထားေသာ ဝါဒကိုု အဂၤလိပ္လိုု Fundamentalism ဟုု ေခၚပါသည္။ လက္ရွိ ကမာၻ႔သမိုုင္းတြင္ ပရိုုတက္စတင့္ ခရစ္ယာန္တိုု႔သည္ မူလ ဘုရားက်မ္းဂန္သာ ပဓာနဝါဒကိုု ပထမဆံုုး အၾကီးအက်ယ္ က်င့္သံုုးသူမ်ားျဖစ္ျပီး ေနာက္ပိုုင္း ဒါကိုု အစြန္းေရာက္ အစၥလမ္ ဘာသာဝင္တုုိ႔မွလည္း ယူလာၾကပါသည္။ ဤ ကိစၥမ်ိဳး ၊ ဆိုလိုသည္မွာ တစ္ဆူဘုုရား ဘာသာၾကီးမ်ား၏ လူအခ်ိဳ႔မွ က်င့္သံုးတြင္က်ယ္ ပ်ံ႕ႏွံလာေသာ မူလက်မ္းဂန္သာ ပဓာနဝါဒ (Fundamentalism) တြင္ ငါတိုု႔ အကဲခတ္ သိႏိုင္သည္မွာ “အရင္းမူလ ဒါကလြဲလိုု႔ ဘာကိုုမွ လက္ခံစရာ မလိုု၊ အားလံုုး ေျမလွန္ေျပာင္းလဲရမည္” ဟုု စိတ္ရွည္သည္းခံမႈ မရွိျခင္း (intolerance) ကိုု ျဖစ္ပါ၏။
တစ္နည္းအားျဖင့္ အဖဘုုရား ဘာသာၾကီးတိုု႔ဖက္မွ လူတိုု႔သည္ မိမိတိုု႔၏ လူ႔ေဘာင္ကိုု က်မ္းဂန္ပါ အရင္းမူလ ညႊန္ၾကားခ်က္မ်ား ႏွင့္ တည္ေဆာက္ဖိုု႔ လံုုးပမ္းလာၾကေသာ အခါ ျပႆနာေတြ ရန္ပြဲေတြ ေတာက္ေလွ်ာက္ တက္လာပါေတာ့သည္။ ဒါေပမယ့္လည္း ဒါမ်ိဳးကိစၥသည္ ဗုုဒၶဘာသာ ဖက္တြင္ တစ္ဆူဘုရား ဘာသာၾကီးတို႔ ႏွင့္ ေစာက္ထိုုးမိုုးေမွ်ာ္ ျဖစ္ေနပါသည္ ။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုုေသာ္ ဗုုဒၶသာသနာ သမိုုင္းတိုု႔တြင္ မိမိတုုိ႔၏ လူ႔ေဘာင္ကိုု က်မ္းဂန္ပါ မူလ အယူအဆတိုု႔ျဖင့္ တည္ေဆာက္ရန္ အတြက္ ဟူေသာ ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ ျဖစ္ပြားရေသာ စစ္မက္ဟူ၍ မရွိ။ ေမာ္ဒန္ေခတ္တြင္ ျဖစ္ေပၚေနသာ သံဃာတိုု႔၏ အုုတ္ေအာ္ေသာင္းတင္း ရုုန္းရင္းဆန္ခတ္ ျပဳမူေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ားသည္လည္း က်မ္းဂန္ပါ မူလ ဓမၼ အယူအဆတိုု႔ ျဖင့္ လူ႔ေဘာင္ကိုု တည္ေဆာက္ရန္ ဟူေသာ ရည္ရြယ္ခ်က္ဟူ၍ စိုုးစဥ္းမွ မပါရွိ။
တကယ္ကေတာ့ ပညာဥာဏ္ ၾကီးမားသူ ကြ်န္ေတာ့္ ဗမာမိတ္ေဆြေကာင္း တိုု႔က အစ ဗမာျပည္မွာ ျဖစ္ပြားေနေသာ ဘုုန္းၾကီးဆိုုး ၉၆၉ ျပႆနာတိုု႔ကိုု Buddhist Fundamentalist movement ဟုု ေရာေထြးျပီး ေခၚတတ္ၾကပါသည္။ ဒါမ်ိဳး မွားယြင္းျပီး နာမည္ေပးျခင္းမွာ အမ်ားသူငါသည္ “Fundamentalism ဆိုုလွ်င္ တယူသန္ အစြန္းေရာက္ပဲ” ဟုု ေဝါဟာရ၏ အနက္ အဓိပၸာယ္ ကိုု အေပၚယံ နားလည္မိျခင္းက အေျခခံပါသည္။ ကမာၻေပၚမွာ ျဖစ္ပြားခဲ့သမွ် အၾကမ္းဖက္ ဗုုဒၶဘာသာ လူပ္ရွားမႈတိုု႔သည္ ဘယ္တုုန္းကမွ မူလ ဗုုဒၶက်မ္းဂန္ပါ ညႊန္ၾကားခ်က္ကို ပဓာန က်င့္သံုုးရန္ ဟူေသာ တယူသန္ ရည္ရြယ္ခ်က္ (ဝါ) Fundamentalism ကိုု အေျခမခံခဲ့ပါ။ အဲသလုိ အေျခခံခ်င္လို႔လည္း မရပါ။ ဝီရသူဟာ “မူလ ဗုဒၶက်မ္းဂန္လာ ညႊန္ၾကားခ်က္ ႏွင့္ အညီ ကိုယ္ေတာ္တို႔ ဘုန္းၾကီးေတြ လက္နက္ဝယ္ လူစုျပီး စစ္တပ္ေထာင္ရတယ္” လုိ႔ ဘယ္ေတာ့မွ ေျပာလို႔ မရပါ။ ေရႊတိဂံုုဘုုရား ေပၚမွာ ဂ်ီတူး ဂ်ီသရီး ေမာင္းျပန္ေသနတ္လြယ္ကာ လာဦးခ်ေသာ သံဃာေတာ္ဆိုုတာ ဘယ္လိုုမွ ဗုဒၶဘာသာတြင္ စဥ္းစားလိုု႔ မရပါ။ ဒါေပမယ့္ ဒါမ်ိဳးကိစၥဟာ တစ္ဖက္က ဘာသာၾကီးတိုု႔တြင္ အေတာ္ကေလးကိုု ျဖစ္ႏိုုင္ပါသည္။ ဥာဏ္ရည္ထက္ျမက္သူ ဓမၼမိတ္ေဆြတုုိ႔ပင္ မ်က္စိလည္ေနေသာ ဤကိစၥသည္ ေရွ႕တြင္ ထင္ရွားကြဲျပား လာပါအံ့။
ငါတိုု႔သည္ မိမိ၏ အတၱပံုုရိပ္ သာ ျဖစ္ေသာ ၊ တစ္နည္းအားျဖင့္ မိမိကိုုယ္ကိုု ျပန္ၾကည့္ေနျခင္းသာ ျဖစ္ေသာ၊ တစ္နည္းအားျဖင့္ ၄င္းႏွင့္ယွဥ္တြဲ၍ မိမိကိုုယ္ကိုု ပံုုေဖာ္ျမင္ေယာင္ေနေသာ ‘ဗုုဒၶသာသနာ သမိုုင္း’ ဆိုုတာကိုု စူးစမ္းၾကည့္မည္ ဆိုုပါလွ်င္ အလြန္ ထူးဆန္းေလသည္မွာ ၄င္း ဗုုဒၶသာသနာ သမိုုင္းတြင္ စင္စစ္အားျဖင့္ ဗုုဒၶ မပါရွိပါ။ ဗုုဒၶ အစား ပါဝင္ေနသည့္သူတိုု႔မွာ သာသနာေစာင့္ စစ္ဘုုရင္ မင္းတရားၾကီးေတြ ၊ အာဏာရ ေအာင္ပြဲခံ စစ္ဘုုရင္ မင္းတရားၾကီးေတြက ရဟန္းသံဃာေတြကိုု လႉဒါန္းျပီး အျခား ဘာသာဝင္တိုု႔ကိုု မိစၦာဒိဌိေတြ ဆိုုျပီး ႏွိပ္ကြပ္ေခ်မႈန္း ပစ္လိုက္တာေတြ ၊ ဘုုန္းၾကီးေတြက ပရိတ္ ကမၼဝါေတြ ရြတ္ျပီး သရဲတေစၦေတြကိုု ေမာင္းထုုတ္ေနတာေတြ၊ ျခိမ့္ျခိမ့္သဲသဲ ရဟန္းခံ ရွင္ျပဳ အခမ္းအနားေတြ၊ ဗုုဒၶဘာသာ ဘုုရင္ေတြရဲ႕ အေဖသတ္ ညီအစ္ကိုုသတ္ ေဆြခုုႏွစ္ဆက္ မ်ိဳးခုုႏွစ္ဆက္သတ္ ထီးလုုနန္းလုု အာဏာ ရည္မွန္းခ်က္ေတြ၊ မင္းတရားၾကီးက ဘုုရားေလာင္းဆိုုျပီး ကိုုယ့္ကိုုကိုုယ္ သမိုုင္းေရးထိုုးတာေတြ၊ ဒါမွမဟုုတ္လည္း လက္ထက္ေတာ္မွာ ဘုုရားေလာင္း ေပၚတယ္ဆိုုျပီး သေဗၺညဳတ ျမတ္ဗုုဒၶပင္ အေသအခ်ာ မမွန္းႏိုုင္ေသာ ဘုုရားေလာင္းဟာ ေရႊလက္ထက္ေတာ္ၾကီးမွာ ဘုုန္းေတာ္ေၾကာင့္ ေပၚထြန္းလာေပးရ တာေတြ၊ ေရႊေက်ာင္းေရႊနန္း ေျပာင္ေျပာင္ေပမယ့္ ကုုန္းေကာက္စရာ မရွိ မြဲေတေနတဲ့ ျပည္သူေတြ၊ ႏိုုင္ငံေရး ဆိုုင္ရာ ဖရုုိဖရဲ ျဖစ္မႈ နဲ႔ ရုုပ္ရုုပ္သဲသဲ အၾကမ္းဖက္မႈ ေတြ ၊ ဘုုန္းကံၾကီးမားသူ စစ္ဗိုုလ္ သူရဲေကာင္းၾကီးမ်ား၊ ပညာရွိ ဝန္မင္းၾကီးမ်ား ႏွင့္ ကိုုရင္ေပါက္စန ကေလးမ်ားကိုု ဘုုန္းမြဲကံမြဲ အရပ္ ျပည္သူလူထုုက ဒူးတုုပ္ကန္ေတာ့ ေနရတာေတြ။
ႏွစ္ဆယ္ရာစု လစ္ဘရယ္ဒႆန ၏ ေကသရာဇာ ျခေသၤ့မင္းၾကီး ကားေပါ့ပါးက အမ်ိဳးသားေရး ဝါဒီ ဆိုတဲ့ ရဲရဲေတာက္ေတြကို မာန္မဲခဲ့ဖူးသည္မွာ
“နင္တို႔ သိတဲ့ (အမ်ိဳး ဘာသာ သာသနာ ကို ေစာင့္ေရွာက္ကာကြယ္ ခဲ့တယ္ ဆိုတဲ့) မင္းတရားၾကီးေတြရဲ႕ ေတာ္ဝင္ သမိုင္းဆိုတာ တကယ္က တိရစာၦန္ရိုင္းေတြလို ေသြးရူေသြးတန္း သတ္ျဖတ္ေနတဲ့ အာဏာရူးေကာင္ေတြ အေၾကာင္းကို ေရးထားတဲ့ သမိုင္းပါဟဲ့”
လစ္ဘရယ္ ျခေသၤ့ၾကီး ဆိုုခဲ့သလိုု ပါပဲ။ ဗုဒၶသာသာနာ သမိုင္းဆိုတာ ဟာလည္း ေသြးနဲ႔လွ်မ္းလွ်မ္း ၊ စစ္မက္နဲ႔ ျပည့္ျပည့္ ၊ ေပၚတာဆြဲခံရတဲ့ ျပည္သူ႔မ်က္ရည္ေတြ နဲ႔ အိုင္အိုင္။ ဗမာျပည္မွာဆို တစ္တိုင္းျပည္လံုး ၾကိမ္မီးအံုးေအာင္ ရဟန္းရွင္လူေတြကို ထင္သလို သတ္ျဖတ္ခဲ့တဲ့ အေနာ္ရထာဟာ သူ႔သမိုင္းကို ဘယ္လိုေရးထိုးသလဲဆို “ယာလက္ျဖင့္ စပါးႏွံကို ေပးအံ့၊ ဗယ္လက္ျဖင့္ ျပည္သူတို႔ က်ခဲ့ရေသာ မ်က္ရည္ကို သုတ္ေပးပါအံ့” တဲ့။ ျပည္သူကို စပါးစိုက္လို႔ မရေအာင္ စစ္ေပၚတာ လုိက္ဆြဲတာဟာ သင္း အေနာ္ရထာ၊ သားသည္မိခင္တိုု႔ က်မ်က္ရည္ မခမ္း ႏို႔စို႔ကေလးပါ မက်န္ လိုက္သတ္တာဟာလည္း သည္အာဏာရူး အေနာ္ရထာ ၊ နာမည္ၾကီးသူေတြ သက္ဆံုုးစီရင္ခံရရင္ ဝိဥာဥ္ေတြ နတ္ျဖစ္ကုန္တယ္ ဆိုျပီး လူေတြ မအံုၾကြလာေအာင္ လွည့္စားတာဟာလည္း (ေသတာေတာင္ ရိုးရိုးမေသၾကနဲ႔၊ မင္းတရားၾကီးရဲ႕ ေရႊလက္ေတာ္ေၾကာင့္ နင္တိုု႔ ဘဝေျပာင္းရတယ္ဆိုု ပိုေကာင္းတယ္ဟ၊ နတ္ျဖစ္ျပီး ကိုးကြယ္ခံရမွာကိုး) ဗမာ ဗုဒၶသာသနာ သမိုင္းကို ေရးထိုးသူ ေရွ႕ေဆာင္ မင္းတရားၾကီး အေနာ္ရထာ ။
ဗုဒၶသာသနာ သမိုင္းဟူသည္ (တိဗက္ေဒသ ပတ္ဝန္းက်င္ တစ္ဝိုုက္ေလာက္မွ လြဲ၍) ေယ်ဘုယ်အားျဖင့္ အာဏာရူးသြပ္မႈ၊ အၾကမ္းဖက္မႈတို႔ လႊမ္းမိုးေနျခင္း မွ ေလ်ာ့ပါး လြတ္ကင္းေနသည္ ဟူ၍ မရွိ။
ဒါေပမယ့္ ငါတို႔သည္ မူလ က်မ္းဂန္ အစဥ္အလာကို ၾကည့္လိုက္လွ်င္ ဒါေတြနဲ႔ လံုးဝ ကြာျခားေနေသာ အေျခအေန ကို ေတြ႔ရေပမည္။ ဗုဒၶတရားကို မွတ္တမ္းတင္ထားေသာ မူလ က်မ္းဂန္ အစဥ္အလာ တို႔တြင္ (ဝါ) က်မ္းဂန္ေတြက ညႊန္ျပသြန္သင္သည့္ မူလ ဗုဒၶသာသာနာ အစဥ္အလာ တြင္ သည္းညွင္းမခံျခင္းကို ေဖာ္ျပသည့္ သက္ေသသာဓက ဟူ၍ တစ္ေနရာမွ မရွိ။ အၾကမ္းဖက္မႈကို ျပဳမူရန္ ဆင္ေျခလံုေလာက္ မွန္ကန္ပါသည္ ေထာက္ခံထားသည့္ စာသားဟူ၍ တစ္ေၾကာင္း တစ္ပါဒမွ မရွိ။ ဘုရားတစ္ဆူတည္း၊ က်မ္းဂန္တစ္ဆူတည္း ကို ကိုးကြယ္ေသာ ဘာသာၾကီးေတြက ေျပာတတ္သည့္ ‘တရားေသာ စစ္ၾကီး’ ‘ဘာသာေရး အတြက္ တိုက္ရတဲ့ စစ္ပြဲၾကီး’ ဟူေသာ သေဘာတရားမ်ိဳး ဟူ၍လည္း စိုးစဥ္းမွ မရွိ။
ေနာက္ထပ္လည္း အလြန္ထင္ရွားလွသည့္ အခ်က္မွာ အဲသည္ တစ္ဆူတည္း တစ္က်မ္းတည္း ဘာသာၾကီးေတြ၏ ဘုရားသခင္ လို ― (မဟာယာန ဂိုဏ္းတခ်ိဳ႔၏ ဒႆန ရူေဒါင့္ျဖင့္ ခပ္ဝါးဝါး ျငင္းခံု ေဖာ္ျပခ်က္ တခ်ိဳ႕မွ လြဲ၍) ― ဗုဒၶဘုရားရွင္ ဟူသည္ သမိုင္းတြင္ ဆက္လက္က်န္ရစ္ျပီး လူပ္ရွားစီမံ ေနျခင္း မရွိ။ သည္အခ်က္ကေန ငါတို႔ ကိန္းေသေပါက္ ေျပာႏိုင္သည့္ အခ်က္မွာ ဗုဒၶသာသနာ သမိုင္းတြင္ ေပၚေပါက္လာေသာ အေနာ္ရထာ၊ ရွင္ဓမၼပါလ ၊ ၉၆၉ စသည့္ ယုတ္မာရိုင္းစိုင္းသည့္ ျဖစ္စဥ္တို႔ ဟူသည္ မရွိေတာ့ေသာ ဗုဒၶ ႏွင့္ ဘာမွ မဆိုင္ဘူး ဟူေသာ သေဘာ ပါတည္း။
ဗုဒၶ ဘုရားရွင္၏ ဘဝ ျဖစ္ေတာ္စဥ္ ႏွင့္ ဇာတက ဇာတ္လမ္းတို႔သည္ အတိတ္တြင္ ျပီးဆံုးသြားခဲ့ပါျပီ။ အနာဂါတ္မွာ လူ႔ေဘာင္သည္ ဘယ္လိုုမ်ိဳး ဆက္ျဖစ္လိမ့္ မလဲ ဆိုတဲ့ ေဟာကိန္း အတြက္ဆို မူလ က်မ္းဂန္တို႔ ဟာ နဳတ္ဆိတ္ျပီး တိတ္တိတ္ပဲ ေနၾကပါတယ္ ။ မူလက်မ္းဂန္ကိုု ေလ့လာသူ ပညာရွင္တိုု႔ ေကာင္းစြာ ေလ့လာေတြ႔ရွိလာသည္မွာ ဗုဒၶဘုရားရွင္ဟာ အနာဂါတ္ မွာ ဘာေတြ ဆက္ျဖစ္လိမ့္မလဲလို႔ မွန္းဆေန တာမ်ိဳး (speculation) ကို ျပင္းထန္စြာ ကဲ့ရဲ႕ ရူတ္ခ်ပါတယ္ ။
[ျဖည့္စြက္။ ။ ပါဠိေတာ္ထဲက ဗုုဒၶဓမၼဟာ တက္ကပ္ဆုတ္ကပ္ ဆိုတဲ့ အနာဂဝံသက်မ္း အယူအဆမ်ိဳးကို လက္မခံပါ။ တက္ကပ္ဆုုတ္ကပ္ ဆိုုတဲ့ ယုုဂဝါဒ (Historicism) ဟာ ဗုုဒၶမူလ က်မ္းဂန္ နဲ႔ လံုုးဝ မကိုုက္ညီတဲ့ ျဗဟၼဏ ဝါဒ - ဗုုဒၶကိုုယ္ေတာ္တိုုင္ သံုုးႏူန္းခဲ့တဲ့ အေခၚအားျဖင့္ “ဘုုန္းၾကီးေတြ လုုပ္စားတဲ့ ဝါဒ” ျဖစ္ပါတယ္။ အဲသည္ ျဗဟၼဏ ယုုဂဝါဒ ဟာ ဖက္ဆစ္ဝါဒ၊ ကြန္ျမဳနစ္ ဝါဒ၊ အမ်ိဳးသားေရး ဝါဒ၊ ခုု ေမာ္ဒန္ ဗမာဘုုန္းၾကီးေတြရဲ႕ အမ်ိဳး ဘာသာ သာသနာ ဝါဒ စေသာ လံုုးစည္းဝါဒ (Totalitarianism) အားလံုုးကိုု ေမြးထုုတ္ေပးသူ ပင္ရင္း ေျမြေပြးမိခင္ၾကီး ျဖစ္ပါတယ္။ သည္ လံုုးစည္းဝါဒေတြ ရဲ႕ သပြတ္အူဟာ ေနာက္ပိုုင္းမွာ ပိုု ရွင္းလင္းလာပါလိမ့္မယ္။ ခုုေနခါမွာေတာ့ ၉၆၉ တိုု႔ ၊ အမ်ိဳး ဘာသာ သာသနာတိုု႔ ဆိုုတဲ့ ဘုုန္းၾကီးေတြဟာ အလြန္ ေကာက္က်စ္ယုုတ္ညံ့လွတဲ့ ျဗဟၼဏဝါဒကိုု ဗုုဒၶဘာသာ အျဖစ္ ေယာင္ေဆာင္ ျဖန္႔ျဖဳးျပီး ဗမာျပည္ကိုု ကြ်န္ဇာတ္စနစ္ ျဖစ္ေအာင္ သြပ္သြင္းေနတာပါလား ဆိုုတာ အက်ဥ္းမွ် သိမွတ္နားလည္ထားရင္ လံုုေလာက္ပါျပီ]
မူလက်မ္းဂန္ေတြ ၏ အာေဘာ္အရ “သံဃာ ဟူေသာ တတိယ ရတနာ” (အဖြဲ႔အစည္း) သည္ ဘုရားရွင္ မ်က္ႏွာလြဲခဲ့ျပီးေနာက္ အႏွစ္ ငါးရာသာ အလြန္ဆံုး တည္တံ့ႏိုင္ပါသည္။ တရားဓမၼဟူေသာ ဒုတိယ ရတနာကေတာ့ ျမတ္ႏိုးက်င့္ၾကံသူ (တစ္ဦးခ်င္း) ရွိေနသေရြ႕ ကာလမေရြး မျပတ္တမ္း တည္ႏိုင္ပါသည္။
“သုုဗုုဒၶိ၊ စိုုးစဥ္းမွ်ပင္ တုုန္လႈပ္ျခင္း မျဖစ္ပါလင့္ ။ ငါဘုုရား၏ အဆံုုးအမကိုု က်င့္ၾကံလုုိက္နာသူ (တစ္ဦးခ်င္း) ရွိေနသေရြ႕ ဤေလာကသည္ ရဟႏၲာတိုု႔ ျဖင့္ မဆိတ္”
သုုဘဒ္ရဟန္းကိုု ေဟာၾကားထားခ်က္ မွ ငါတိုု႔ ျပန္ဆင္ျခင္ နားလည္ႏိုုင္သည္မွာ ဓမၼရတနာဟူသည္ ျမတ္ႏိုးက်င့္ၾကံသူႏွင့္ တျခားစီ သီးသန္႔ျဖစ္တည္ေသာ ‘တစ္စံုတစ္ရာ’ မဟုတ္သလို ၊ ျမတ္ႏိုးက်င့္ၾကံသူ မရွိဘဲနဲ႔လည္း ဓမၼရတနာသည္ မျဖစ္တည္ႏိုင္ပါ။ ယုတ္စြအဆံုး ၄င္း သေဘာတရားတိုု႔ကိုု မွတ္တမ္းတင္ ေဖာ္ျပေသာ ပိဋကတ္ က်မ္းဂန္တိုု႔ကိုုလည္း တရားဓမၼ (ဝါ) ဓမၼရတနာ ဟုု မေခၚဆိုုႏိုုင္ပါ။
တဆံုး ထပ္ျမင္ႏိုင္သည့္ သေဘာတရားမွာ မူလ က်မ္းဂန္လာ ဗုဒၶသာသနာ အစဥ္အလာသည္ အနာဂါတ္ကို အေသအခ်ာ တင္ၾကိဳေဟာကိန္းထုတ္ထားသည့္ ဘုရားတစ္ဆူတည္း ၊ က်မ္းဂန္ တစ္ဆူတည္း၊ ကမာၻၾကီး ဆံုးသြားခဲ့ရင္လည္း တစ္ပံုုစံတည္း ဆိုတဲ့ တစ္ဆူတည္း ဘာသာၾကီးေတြလို ဒို႔မ်ားတူယွဥ္သာ အားလံုးအတူ “ရည္စိတ္သန္မွန္းဆလို႔ ျပည္နိဗၺာန္လမ္းဝသို႔ လွမ္းၾကြေရာက္ေလမွာ” ဆိုတဲ့ စိတ္လႈပ္ရွားတက္ၾကြစရာမ်ဳိးကို လံုု႔ေဆာ္ထားျခင္းမ်ိဳး အလွ်င္း မရွိပါ။
ဗုုဒၶဘာသာ ျဖစ္လိုု႔ နတ္ျပည္ နိဗၺာန္ ေသခ်ာေပါက္ ေရာက္ရမည္ ဟူေသာ အာမခံခ်က္ မရွိပါ။ ဘုုရား တရား သံဃာကိုု ကိုုးကြယ္ၾကည္ညိဳလိုု႔ ေနာင္ဘဝတြင္ ငရဲမက်ႏိုုင္ တိရစၦာန္ ဘဝသိုု႔ မက်ေရာက္ႏိုုင္ ၊ ယခုု ဘဝတြင္ ေဘးဆိုုး ၾကမၼာဆိုုးတိုု႔ လြတ္ကင္းလိမ့္မည္ ဟူေသာ အာမခံခ်က္ မရွိပါ။ ဘုုရား သာသနာတြင္ လူဝတ္ေၾကာင္ အမ်ိဳးသမီးထဲက ထိပ္တန္းျဖစ္ေသာ မလႅိကာ မိဖုုရားသည္ ေသေသာအခါ မေကာင္းမႈ တစ္ခုုေၾကာင့္ ငရဲတြင္ ခုုႏွစ္ရက္ခံရပါသည္။ ဘုုရားေဟာ ပိဋကအစံုု ကိုု လက္ရွိ ဘုုရားႏွင့္ အတိတ္ ဘုုရားရွင္ အဆက္ဆက္ တိုု႔၏ သာသနာတြင္ အာဂံုုေဆာင္ႏိုုင္ေသာ ဗုုဒၶ၏ မိတ္ေဆြ ရဟန္းသည္ က်င့္ၾကံအားထုုတ္ျခင္း မရွိေသာေၾကာင့္ ၄င္း၏ ဘဝလားရာမွာ အလြန္ဆိုုးဝါးေနျပီ ျဖစ္ေၾကာင္း ဗုုဒၶသည္ မိန္႔ၾကားခဲ့ပါသည္။ ဘုုရားကိုု ၾကည္ညိဳလွေသာ ေမ်ာက္သည္ ၾကည္ညိဳလြန္း၍ ခုုန္ေပါက္ေလရာ သစ္ပင္ေပၚမွ သတိလက္လြတ္ ျပဳတ္က် သစ္ငုုတ္ဆူး၍ ေသပါသည္။ ဗုုဒၶဘာသာဝင္ တစ္ဦး၏ အနာဂါတ္ဟာ ဘာက်ိန္းေသ ျဖစ္ရမည္ ဟုု ရတနာသံုုးပါးသည္ မဆံုုးျဖတ္ မသတ္မွတ္ႏိုုင္ပါ။ ၄င္း ဗုုဒၶဘာသာဝင္ ကိုုယ္တိုုင္၏ ျပဳမိခဲ့ေသာကံ ေစတနာ အေကာင္းအဆိုုးတုုိ႔ကသာ ဆံုုးျဖတ္ႏိုုင္ပါသည္။
သစၥာေလးပါး၊ ပုုဂၢိဳလ္ သတၱဝါ ငါ ဟူ၍ မရွိျခင္း၊ ပဋိစ သမုုပါဒ၊ တခဏသာ ျဖစ္တည္ႏိုုင္ေသာ ခႏၶာငါးပါးတည္းဟူေသာ အစုုအေဝး၊ ဘယ္အရာမွ ျမဲျမံႏိုုင္ျခင္း မရွိသည့္ သခၤါရသေဘာ တိုု႔သည္ ဥာဏ္ပညာပိုုင္း မွာ တစ္စံုုတစ္ဦးကိုု ေကာင္းမြန္လိမၼာလာေအာင္ ျမွင့္တင္ေပးႏိုုင္သလိုု ဗုုဒၶ တရားဓမၼေတြကိုု အမွန္တကယ္ နားလည္ ရင့္က်က္သူ တစ္စံုုတစ္ဦးဟာ စစ္ဝင္တိုုက္လိမ့္မွာေတာ့ မဟုုတ္ပါ။ ဗုုဒၶဘုုရား မ်က္ကြယ္ျပဳသြားခဲ့ ေပမယ့္လည္း သူဟာ တရားရွိသူရဲ႕ ႏွလံုုးသားထဲမွာ ဆက္လက္ျပီး ကိန္းဝပ္ စံပါယ္ေနဆဲပါပဲ။
“လူသား၏ အဆံုုးဟာ ဘာလဲ” ဆိုုတဲ့ အေျဖကိုု ဗုုဒၶတရား ရဲ႕ ရူေဒါင့္ကေန ျမင္ျပီးသူဟာ “ကလဲ့စားေခ်ဖိုု႔၊ ဒဏ္ခတ္ဖိုု႔ ဆိုုတာ ငါ့တာဝန္” ဆိုုတဲ့ စကားမ်ဳိးကိုု ေျပာလိမ့္မွာ မဟုုတ္ပါ။ တစ္နည္းအားျဖင့္ ဗုုဒၶ မူလက်မ္းဂန္ရဲ႕ မူလ ဓမၼရူေဒါင့္ကိုု မခ်ိဳးေဖာက္ဘဲ နဲ႔ သည္လိုု စကားမ်ိဳးကိုု ေျပာလိုု႔ မရပါ။
သည္မွာ ငါတုုိ႔ ေမးရေတာ့မယ့္ အခ်က္ဟာ ကေန႔ ကမာၻမွာ သီရိလကၤာ၊ ဗမာ နဲ႔ ထိုုင္းက သံဃာေတြဟာ ဘာေၾကာင့္မိုု႔လိုု႔ သည္ကေလာက္ေတာင္ ေဒါသအမ်က္ ေခ်ာင္းေခ်ာင္းထြက္ျပီး ေပါက္ကြဲေနကုုန္ၾက ရပါသလဲ။ ဒါမ်ိဳး ကိစၥဟာ အတိတ္မွာေကာ ရွိခဲ့ပါသလား။
ငါတုုိ႔ ကိုုယ့္ကိုုကိုုယ္ မညာၾကပါနဲ႔လား။ သည္ ႏိုုင္ငံေတြရဲ႕ မဟားတရား အၾကမ္းဖက္မႈ ေပါက္ကြဲမႈေတြဟာ ေခတ္တစ္ေခတ္မွာ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ လူမႈ စီးပြားေရးဆိုုင္ရာ အေျခအေနေတြ နဲ႔ပဲ သီးသန္႔ ပတ္သက္ပါသည္။ ေၾကာက္စရာ ေကာင္းလွေအာင္ ျပင္းထန္တဲ့ သီရိလကၤာ နဲ႔ ဗမာက သံဃာေတြရဲ႕ လူမ်ိဳးဘာသာ မုုန္းတီးေရး လူပ္ရွားမႈေတြဟာ အဲသည္ ႏိုုင္ငံေတြမွာ သီးသန္႔ ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ “သမိုုင္း” အေျခအေနေတြ နဲ႔သာ ပတ္သက္ပါသည္။ တစ္နည္းအားျဖင့္ သည္ႏိုုင္ငံက လူေတြရဲ႕ စိတ္မွန္သားျပင္မွာ သီးသန္႔ ေပၚလြင္ေနတဲ့ – မိမိ၏ အတၱနဲ႔လည္း ထပ္တူျပဳထားတဲ့ – မိမိရဲ႕ ျမဲျမံတဲ့ အႏွစ္လကၡဏာ အျဖစ္ မွတ္သားျမင္ေယာင္ေနတဲ့ – သီးသန္႔အုုပ္စုုတစ္စုုရဲ႕ – သမိုုင္း ပံုုရိပ္နဲ႔ဘဲ သက္ဆိုုင္ပါသည္။
ေခတ္တစ္ေခတ္မွာ သီးသန္႔ ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ သမိုုင္း အေျခအေနဟာ မူလ က်မ္းဂန္လာ ဗုုဒၶသာသနာ မဟုုတ္ပါ။ ငါတိုု႔ဟာ ခုုျဖစ္ေနတဲ့ အမုုန္းတရား လႈပ္ရွားမႈေတြကိုု သီးသန္႔ “ဗုုဒၶသာသနာ သမိုုင္းဆိုုးေၾကာင့္” လိုု႔ ေျပာရင္ လံုုးဝေျပာလိုု႔ ရေပမယ့္ “ဗုုဒၶသာသနာ ေၾကာင့္” လိုု႔ေတာ့ ေျပာလိုု႔ မရပါ။
သည္လိုုပါပဲ။ “သာသနာ ေစာင့္ေရွာက္ေရး” လုုိ႔ သီဟုုိရဟန္းက ျဖစ္ျဖစ္ ၊ ဗမာ ရဟန္းက ျဖစ္ျဖစ္ ေၾကြးေၾကာ္တဲ့ အသံမွာ မူလ ဗုုဒၶသာသနာ ဗုုဒၶဓမၼ ကိုု ဆိုုလိုုမႈအျဖစ္ အနက္အဓိပၺာယ္ ဘယ္လိုုနည္းနဲ႔မွ မထြက္ႏိုုင္ပါ။ “သာသနာ့ ပါလ” ၊ “ဝံသ ပါလ” စတဲ့ အသံေတြဟာ သီးသန္႔ ဗုုဒၶသာသနာ သမိုုင္းတစ္ခုု (ဝါ) သီးသန္႔ သမိုုင္းဆိုုး တစ္ခုုကိုု ေစာင့္ေရွာက္လိုုတဲ့ အသံအျဖစ္သာ ပညာရွိသူ၏ နားေသာတတြင္ ဆင္ျခင္သျဖင့္ ခတ္ထင္ ေပၚလြင္လာပါသည္။
ဆရာေတာ္ဘုုရားၾကီး ဦးဝိစိတၱသာရာ ဘိဝံသက သူ႔ရဲ႕ မဟာဗုုဒၶဝင္ က်မ္းစာ နိဒါန္းမွာ ဆိုုျမြက္ဖူးတာက ‘စိန္’ ဆိုုတဲ့ အသံဟာ အတုုကိုု ေျပာေနတာလား၊ အစစ္ကိုု ေျပာေနတာလား ဆိုုတာကိုု တရားဓမၼ ရဲ႕ အဓိပၺာယ္ကိုု ရင့္က်က္နားလည္သူ ဟာ ေကာင္းစြာခြဲျခား ႏိုုင္ပါသတဲ့။ အဲသလိုု ပါပဲ ၊ ဝံသ မ်ိဳးေစာင့္ဘုန္းၾကီးေတြက ပါလ-ေစာင့္ေရွာက္မႈ ျပဳဖိုု႔ရန္ လိုုတဲ့ ‘ဗုုဒၶသာသနာ’ လိုု႔ ေျပာရင္ အဲဒါဟာ မ်ိဳးေစာင့္ဘုုန္းၾကီးက သီးသန္႔ ျမင္ေယာင္ေနတဲ့ သီးသန္႔ သာသနာ သမိုုင္း တစ္ခုု (ဝါ) ၄င္း မ်ိဳးေစာင့္ဘုုန္းၾကီး ရဲ႕ အတၱပံုုရိပ္ – သီးသန္႔ သမိုုင္းတစ္ခုုကိုု မိမိကိုုယ္ကိုုႏွင့္ ထပ္တူျပဳျပီး ျမင္ေယာင္ေနေသာ အာရုုံကိုု ဆိုုလိုုေသာ အနက္ အျဖစ္သာ – ပညာရွိသူ၏ နားတြင္ ၾကားထင္ပါသည္ ။ မ်ိဳးေစာင့္ဘုုန္းၾကီး နဲ႔ ႏွီးႏြယ္တဲ့ သီးသန္႔ လူမ်ိဳးတစ္စုုရဲ႕ သမိုုင္း၊ အထူးသျဖင့္ ၄င္းလူမ်ိဳး၏ “ဘုုန္းလက္ရုုံး” သမိုုင္း တစ္ခုုကိုု စြဲေနတဲ့ အတၱပံုုရိပ္ (Historicism) သည္ မည္သည့္ သမိုုင္းႏွင့္မွ ပတ္သက္ျခင္း မရွိေသာ၊ မည္သည့္ ဘုုန္းလက္ရုုံးကုုိ မဆိုု ရူတ္ခ်ေသာ မူလ ဗုုဒၶသာသနာ အစဥ္အလာ (Tradition) နဲ႔ ဘာမွ မဆိုုင္ပါ။
“စစ္ပြဲတစ္ေထာင္ ေအာင္ႏိုုင္ေပမယ့္လည္း ေအာင္ျခင္း မမည္။ မိမိကိုုယ္ကိုု ေအာင္ႏိုုင္ျခင္းသာ ျမတ္ေသာ ေအာင္ျမင္ျခင္း ေပတည္း ။ ဤသိုု႔ေအာင္ႏိုုင္ျခင္းကိုု နတ္ ႏွင့္ ဘီလူးသည္ပင္ မလုုယက္ႏိုုင္” ဓမၼပဒ၊ တစ္ေထာင္အစုု’
သာသနာအတြက္ တိုုက္ရမယ့္ စစ္ပြဲဆိုုတာ တစ္ပါးသူကိုု လုုယက္ျပီး ေအာင္ျမင္တဲ့ စစ္ပြဲမဟုုတ္။ တစ္ပါးသူက ျပန္လုုမွာကိုုလည္း စိုုးရိမ္ေနရတဲ့ စစ္ပြဲမဟုုတ္။ မိမိ၏ ေလာဘ၊ ေဒါသ၊ေမာဟကိုု ႏွိမ္နင္းႏိုုင္ဖိုု႔ မိမိအတြင္းမွာသာ ၾကိဳးစားရတဲ့ အဇၥ်တၱ ရဏ၊ ေပ်ာ္ရႊင္စြာ ခင္းတဲ့စစ္၊ ျပန္ဆံုုးရူံးရမွာကိုု ေၾကာင့္ၾကစိုုးရိမ္ဖြယ္ မလိုုတဲ့ ေအာင္ပြဲ။
ဒါေပမယ့္လည္း “စိန္” ဆိုုတာကိုု ၾကားရင္ လူေတြဟာ တန္ဖိုုးၾကီးတဲ့ စိန္အစစ္ကိုု ေျပးျမင္တတ္ၾကသလိုု “သာသနာ” လိုု႔ ၾကားရင္ ကြ်န္ေတာ္တိုု႔ဟာ တန္ဖိုုးၾကီးမားတဲ့ သာသနာ အစစ္လိုု႔ ေျပးျမင္တတ္ၾကပါတယ္။ “သာသနာကိုု ေစာင့္ေရွာက္စိုု႔” ဆိုုတာဟာ တကယ္ေတာ့ သည္ဘုုန္းၾကီးေတြဟာ သူတိုု႔ရဲ႕ စိတၱဖန္သားျပင္ မွာ ေပၚလြင္လာတဲ့ အတၱပံုုရိပ္ ၊ သူတိုု႔ ျမင္ေယာင္စြဲေနတဲ့ အာဏာလက္ရုုံး ပံုုရိပ္ကိုု ေစာင့္ေရွာက္ဖိုု႔ ငါတိုု႔ကိုု လာလိမ္ေနတာပါ။ ဘုုန္းၾကီးရဲ႕ စိတ္မွာ စြဲကပ္ေနတဲ့ တေစၦသာသနာ ဟာ စစ္ပြဲၾကီးေတြ၊ စစ္အာဏာရွင္ ၾကီးေတြ ၊ စစ္သူရဲေကာင္းၾကီးေတြ၊ လူစြန္႔စားၾကီးေတြ၊ နန္းေတာ္ၾကီးေတြ၊ ေစတီၾကီးေတြ၊ ေက်ာင္းၾကီးေတြ၊ ကိုုယ္ေတာ္ၾကီးေတြ၊ က်မ္းစာအုုပ္ၾကီးေတြ၊ တရားေဟာ ပလႅင္ၾကီးေတြ၊ ယပ္ေတာင္ၾကီးေတြ၊ ေရႊထီးၾကီး ေတြ နဲ႔ မီးလွ်ံဟုုန္းဟုုန္း ေတာက္ေလာင္ေနပါတယ္။
အင္း၊ သည္မွာ ငါတုုိ႔ တရား သံေဝဂ ယူစရာ ရွိလာပါျပီ။ ‘စစ္ပြဲ’ ဟာ သူ႔ဟာသူ ေနရင္ စစ္ပြဲ၊ ‘ေစတီ’ဟာ သူ႔ဟာသူေနရင္ ေစတီ၊ ‘ေက်ာင္း’ ဟာ သူ႔ဟာသူေနရင္ ေက်ာင္း၊ ‘သာသနာ’ ဟာ သူ႔ဟာသူေနရင္ သာသနာ၊ ‘တရားေဟာ ပလႅင္’ ဟာ သူ႔ဟာသူေနရင္ တရားေဟာ ပလႅင္။ ဘာလိုု႔ ဘုုန္းၾကီးရဲ႕ အတၱစိတ္မွန္ျပင္မွာ စစ္ပြဲၾကီး၊ ေစတီၾကီး၊ ေက်ာင္းၾကီး၊ သာသနာၾကီး၊ တရားေဟာ ပလႅင္ၾကီး စသျဖင့္ ေပၚလြင္လာရပါသလဲ။ အရွိကိုု အရွိအတိုုင္း၊ ျဖစ္စဥ္ကိုု ျဖစ္စဥ္အတိုုင္း ရူျမင္သံုုးသပ္ဖိုု႔ ဆံုုးမတဲ့ မူလ ဗုုဒၶ အဆံုုးအမဟာ အဲသလိုု ‘ေရႊ’ ‘ေတာ္’ ‘ၾကီး’ လုုပ္ေနတာမ်ိဳးကိုု အျပီးအျပတ္ ရူံ႕ခ်ကဲ့ရဲ႔ ပါလ်က္နဲ႔ ဗမာ ဗုုဒၶသာသနာ သမိုုင္းဟာ ‘ေရႊဗမာ’ ၊ ကြ်န္ျဖစ္ရတာေတာင္မွ ‘ကြ်န္ေတာ္’ ၊ တပ္မေတာ္ေတာင္မွ မေက်နပ္ႏိုုင္ ‘တပ္မေတာ္ၾကီး’ စသျဖင့္ အလြန္တရာ ၾကီးမားေသာ မီးလွ်ံ အတၱပံုုရိပ္ေတြ ဖံုုးလႊမ္းေနရပါသလဲ။
တကယ္ေတာ့ ငါတုု႔ိ ‘ဗမာ ဗုုဒၶသာသနာ သမိုုင္း’ ဟာ သက်သီဟ သိဒၶတၱေဂါတမ ရဲ႕ သာသနာ မျဖစ္ခဲ့ပါ။ ျဖစ္ခ်င္းျဖစ္ရင္ အေရြးေကာက္ခံ ‘ေတာ္’ ျဖစ္ရတာကိုု အာသာငမ္းငမ္း တပ္မက္မေျပတဲ့ ေဒဝဒတၱ ရဲ႕ အေမြခံမ်ိဳးဆက္ သမိုုင္းပါ။ ေဒဝဒတၱ ရဲ႕ အေရြးခ်ယ္ခံ လူစြမ္းေကာင္း ဝါဒကိုု သေဘာက်တဲ့ လူစြမ္းေကာင္း သာသနာ့သမိုုင္းပါ။ လူမ်ိဳးစုုတစ္စုု ရဲ႕ ‘အုုပ္စုု အတၱပံုုရိပ္’ ကိုု ဗုုဒၶသာသနာဆိုုျပီး မွားယြင္းစြာ မာန္ဝင့္ၾကြားေနတဲ့ သမိုုင္း ျဖစ္ရပ္ကေလး တစ္ခုုရယ္ပါ။
ကြ်န္ေတာ္ဟာ ၉၆၉ ဆိုုတာ မိစၦာဝါဒ ၊ အမ်ိဳးသားေရး ဝါဒ ဆိုုတာ ႏိုုင္ငံကိုု ဖြတ္ေၾကာျပာစုု ခရုုဆံကြ်တ္ ဘဝက မတက္ႏိုုင္ေစမယ့္ ဝါဒ ဆိုုတာကိုု အၾကိမ္ၾကိမ္ ေျပာခဲ့ပါတယ္။ အမ်ိဳးသားေရး ဝါဒ ၊ အမ်ိဳး ဘာသာ သာသနာ ဝါဒ စေသာ လံုုးစည္းဝါဒ တိုု႔၏ ဆိုုးဝါးပံုု မ်ိဳးစံုု ကေတာ့ ကမာၻ႔ စာေကာင္းေပေကာင္းေတြမွာ အခိုုင္အခန္႔ မွတ္တမ္းတင္ထားျပီး ျဖစ္ပါသည္။ သည္ေနရာမွာ ကမာၻ႔စာေပမွာ အထင္အရွား မျဖစ္ေသးတဲ့ “၉၆၉ ဆိုုတာ ဘုုရားဂုုဏ္ေတာ္ ၊ တရားဂုုဏ္ေတာ္ေတြကိုု အမွတ္သညာ ျပဳတာပဲဟာ၊ ဒါဟာ ေကာင္းပါတယ္” ဟုု လူအမ်ားပင္ ခပ္ရိုုးရိုုးေတြးမိမည့္ ကိစၥကိုု သံသယကင္းေစရန္ ကြ်န္ေတာ္ ေျဖရွင္း ျပပါေတာ့မည္။
ဟုုတ္ကဲ့ ၊ ကြ်န္ေတာ္ေျပာမယ့္ အေျဖက ထူးထူးျခားျခား မဟုုတ္ပါဘူး ။ ခုုနင္က ေျပာခဲ့တဲ့ ဘုုန္းၾကီး နဲ႔ ဗမာအမ်ားမွာ ရိုုက္ခတ္ထင္ဟပ္ ေနတဲ့ အတၱစိတ္မွန္ျပင္က ေက်ာင္းၾကီး၊ က်မ္းၾကီး ၊ တရားေဟာ ပလႅင္ၾကီး ၊ သာသနာၾကီး၊ လူစြမ္းေကာင္းၾကီး ကိစၥပါပဲ။ သည္ အေျဖကိုု အမ်ား နားလည္ဖိုု႔ရန္ ကြ်န္ေတာ့္ကိုု တန္ျပန္ျငင္းခံုုမယ့္ ‘ကိုုေဆြ’ ဆိုုတဲ့ စိတ္ကူး ယွဥ္ျပိဳင္ဖက္ကိုု ဖန္ဆင္းျပီး ေဆြးေႏြးပါ့မယ္။
ကိုုေဆြ (မဟာယာန ဗုုဒၶဘာသာ၊ ဘုုရားေလာင္း ဆုုပန္၍ ဘုုရားျဖစ္ေအာင္ က်င့္ၾကံေနသူ) ။ ။
ကိုုညိဳထြန္းေရ၊ ကြ်န္ေတာ္ အသက္ရလာတဲ့ အခါမွာ ကြ်န္ေတာ္ ေတြ႔ၾကံဳမွတ္သား မိသေလာက္ ဗုုဒၶဘာသာ ဝါဒေတြ အေပၚ ကြ်န္ေတာ့္အျမင္ကိုု နဲနဲေလာက္ ေျပာမယ္ဗ်ာ။
ထြန္း။ ဟုုတ္ကဲ့
ေဆြ။ ေျပာခ်င္တဲ့ ဝါဒက ေလးခုုဗ်။ ရွင္ ဥကၠဌ ရဲ႕ လူေသလူျဖစ္ ၊ ရွင္မိုးျပာရဲ႕ ပစၥဳပၸန္ ကမၼဝါဒ၊ ဝီရသူ ရဲ႕ ၉၆၉ နဲ႔ က်ဳပ္ကိုုယ္တိုုင္ရဲ႕ မဟာယာန ေဗာဓိသတၱ ဘုုရားေလာင္းက်င့္စဥ္ပဲ ဆုုိပါေတာ့။
ထြန္း။ ဘယ္လိုုတုုန္းဗ်
ေဆြ။ ရွင္ ဥကၠဌ ရဲ႕ လူေသလူျဖစ္ကို က်ဳပ္ လက္မခံပါဘူး။ ရွင္မိုးျပာရဲ႕ ပစၥဳပၸန္ ကမၼဝါဒကို “လြတ္ေျမာက္ရန္လမ္း ေဗဒ” (soteriology) သေဘာ အေနနဲ႔က က်ဳပ္ လက္မခံပါဘူး၊ ဒါေပမယ့္ သူ႔ကို ဗုဒၶ ဒႆနလမ္းသစ္ တစ္ခုကို ေဖာက္ထြင္းႏိုင္တဲ့လူ အေနနဲ႔ က်ဳပ္ ေလးစားပါတယ္။ ဝီရသူရဲ႕ ၉၆၉ ကေတာ့ သူမ်ား ဘာသာဝင္ေတြကို ေဘးဥပဒ္ ျဖစ္ေစ၊ တိုင္းျပည္ ဆူပူေစတဲ့ ဘုုန္းၾကီးလုပ္စား ဝါဒ မို႔လို႔ ေသာက္ျမင္ကပ္ ပါတယ္။
ထြန္း။ ကိုုေဆြရဲ႕ မဟာယာန ဘုုရားေလာင္း က်င့္စဥ္က် ေတာ့ေကာ
ေဆြ ။ ဘုရားျဖစ္ဖို႔ မဟာယာန လမ္းစဥ္ကေတာ့ က်ဳပ္သီးသန္႔ ယံုၾကည္လို႔ မိရိုးဖလာ ကိုးကြယ္ခဲ့တဲ့ ေထရဝါဒကို ပစ္ျပီးေတာ့ကို က်ဳပ္ဘာသာ သီးသန္႔ခြဲထြက္ က်င့္ၾကံတာပဲ။ မွန္ခ်င္ရင္မွန္မယ္ ၊ မွားခ်င္ရင္မွားမယ္ ။ ကိုုညိဳထြန္း ေျပာသလိုုေပါ့ ။ လူေတြမွာ သူ သန္ရာသန္ရာ သီးျခား အေတြးအေခၚေလးေတြဟာ သူတို႔တေတြရဲ႕ သီးသန္႔ ဘဝအေတြအၾကံဳေတြ၊ သီးသန္႔ သမိုင္းေနာက္ခံေတြေပၚ မူတည္ျပီး ျဖစ္ေပၚလာရတာပါ။
ထြန္း။ ဒါေပမယ့္ ဘုုရားျဖစ္ဖုုိ႔ က်င့္စဥ္ဆိုုတာ “အေလာင္းေတာ္ျမတ္ ေဗာဓိသတ္ၾကီး” ဆိုုျပီး သူမ်ားထက္ အထူးအျခား ျဖစ္ခ်င္ေနတဲ့ ေလာဘ မဟုုတ္ေပလား။
ေဆြ။ အင္း၊ သည္ေမးခြန္းမ်ိဳးကိုု ဦးဝိစိတၱ ရဲ႕ မင္းကြန္း မဟာ ဗုုဒၶဝင္မွာ ေျဖထားတာကိုု က်ဳပ္ေတြ႔ဖူးပါရဲ႕ ။ သိပ္ေတာ့ ဘဝင္မက်ပါဘူး။ ဆရာေတာ္ဘုုရားၾကီး က ဘုုရားျဖစ္ခ်င္တာကိုု ေလာဘလိုု႔ မေခၚထိုုက္၊ ဆႏၵလိုု႔ ေခၚအပ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဘုုရားျဖစ္ခ်င္တာဟာ အျပစ္မျဖစ္လိုု႔ ရုုိးရိုုးပဲ ေျဖထားပါတယ္။
ထြန္း။ ကိုုေဆြ႔ အတြက္ကေရာ
ေဆြ။ က်ဳပ္စဥ္းစား မိသေလာက္ေတာ့ ဘုုရားေလာင္း က်င့္စဥ္ဆိုုတာ အျမတ္ဆံုး က်င့္စဥ္ကို လိုက္စားတာပါ ( =၉၆၉ ဆိုုတာ အျမတ္ဆံုုးကိုု ကိုုးကြယ္တာပါ) ။ အျမတ္ဆံုး က်င့္စဥ္ကို ကိုယ့္ဘာသာ ယံုၾကည္အားသန္လို႔ လိုက္စားခ်င္တာေတာင္မွ သူမ်ားထက္ အသာအျမတ္ၾကီး (အေလာင္းေတာ္ျမတ္ ေဗာဓိသတ္ၾကီး) လုပ္ခ်င္တယ္ဆိုျပီး စြတ္စြဲတယ္ဆိုရင္ စြတ္စြဲတဲ့လူရဲ႕ အျမင္သက္သက္သာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဘုုရားေလာင္း က်င့္စဥ္ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ရဟႏၲာ က်င့္စဥ္ပဲျဖစ္ျဖစ္ ဒါေတြဟာ ကုုသိုုလ္လုုပ္တာပဲဗ်ိဳ႕ ။ ကုုသိုုလ္လုုပ္ရင္ ကုုသိုုလ္ရတာ ပါပဲ။ က်ဳပ္ကေတာ့ ပိုုေကာင္းတဲ့ ကုုသိုုလ္ကိုု လိုုခ်င္တာေပါ့ေလ။ ေလာဘလိုု႔ စြပ္စြဲလည္း အစြပ္စြဲ ခံလိုုက္ပါ့မယ္။ ကိုုယ့္ယံုုၾကည္မႈ နဲ႔ ကိုုယ္ပါပဲ။
ထြန္း။ ကိုုေဆြက ဘုုရားေလာင္း ဆိုုေတာ့ ကြ်န္ေတာ္ ဥာဏ္စမ္း တစ္ခုု ေမးမယ္ဗ်ာ။
ေဆြ။ ေမးပါ ေမးပါ။
ထြန္း။ ‘သံေယာဇန’ ဆိုုတာ ဘာလဲဗ်။
ေဆြ။ သံေယာဇန ဆိုုတာ ၾကိဳး ၊ ခ်ည္ေႏွာင္ထားတဲ့ၾကိဳး၊ တြဲထားတဲ့ၾကိဳး၊ အက်ဥ္းခတ္ထားတဲ့ ၾကိဳး ။ ဗမာစကား သံေယာဇဥ္ ဆိုုတာ အဲသည္က လာတာပါပဲ။ ေမးခြန္းက ဒါပဲလား။
ထြန္း။ အေျဖ ဟုုတ္ပါတယ္။ ကဲ ေမးခြန္း အစစ္လာပါျပီ။ ‘ၾကိဳး’ နဲ႔ ‘ၾကိဳးက တြဲထားတဲ့ အရာ’ တူပါသလား။
ေဆြ ။ အတူတူလိုု႔ က်ဳပ္က ယူခ်င္ပါတယ္။ ႏြားတစ္ေကာင္ ကိုု နဖားၾကိဳးထိုုးတဲ့အခါ ‘ၾကိဳး’ နဲ႔ ‘ႏြား’ဟာ ‘နဖားၾကိဳး အထိုုးခံရေသာ ႏြား’ ဆိုုျပီး တစ္ခုုတည္း အျဖစ္ ေပါင္းသြားတယ္ေလ။ ဒါမ်ိဳး ပုုစၦာဟာ က်ဳပ္တိုု႔ မဟာယာနေတြ အဖိုု႔ အေျဖသိဖိုု႔ သိပ္လြယ္ပါတယ္။
“တရားဓမၼ အားလံုုးဟာ တစ္ခုုတည္းပါပဲ ၊ အဲသည္ တစ္ခုုဟာလည္း သုုညတာ ပါပဲ”
ထြန္း။ အေျဖေကာင္း တစ္ခုုပါ ၊ ကိုုေဆြ ။ ေဆာင္ပုုဒ္ကေလး အတြက္လည္း သာဓုုပါ။
ေဆြ။ ႏိုု႔ ၊ ခင္ဗ်ားက်ေတာ့ေကာ။ ေထရဝါဒဘက္က အေျဖကေလးလဲ ၾကည့္ခ်င္စမ္းတယ္ဗ်ာ။
ထြန္း။ လွည္းတစ္ရွင္းမွာ ႏြား အျဖဴ နဲ႔ ႏြားအနက္ တစ္ေကာင္စီကိုု ႏြားထမ္းပိုုးၾကိဳး တစ္ခုုတည္းနဲ႔ တြဲထားပါတယ္။ ႏြားထမ္းပိုုးၾကိဳး နဲ႔ ႏြားေတြ တစ္ခုုတည္းလား။ သတ္သတ္လား။
ေဆြ။ သတ္သတ္ပါ။
ထြန္း။ အဲသည္လွည္းမွာ “ႏြားအျဖဴသည္ ႏြားအနက္၏ ႏြားထမ္းပိုုးၾကိဳး ျဖစ္သည္။ ႏြားအနက္သည္ ႏြားအျဖဳ၏ ႏြားထမ္းပိုုးၾကိဳး ျဖစ္သည္” လိုု႔ ကြ်န္ေတာ္တိုု႔ ေျပာရင္ မွန္ႏိုုင္ပါ့မလား
ေဆြ။ မမွန္ပါ။
ထြန္း။ သည္လိုုပါပဲ၊ “မ်က္စိသည္ ရူပါရုုံ အဆင္း ၏ ထမ္းပိုုးၾကိဳးျဖစ္သည္။ ရူပါရုုံ အဆင္းသည္ မ်က္စိ၏ ထမ္းပိုုးၾကိဳး ျဖစ္သည္” လုုိ႔ ေျပာရင္မွန္ပါ သလား။
ေဆြ။ မမွန္ပါ။
ထြန္း။ “နားသည္ ေသာတာရုုံ အသံ ၏ … ႏွာေခါင္းသည္ ဂႏၶာရုုံ အနံ႔၏ … လွ်ာသည္ ရသာရုုံ အရသာ၏… ကိုုယ္သည္ ေဖာဌဗၺာရုုံ အထိအေတြ႔ ၏… စိတ္သည္ မေနာအာရုုံ စိတ္ျဖစ္စဥ္တိုု႔၏…ထမ္းပိုုးၾကိဳး ျဖစ္သည္” လိုု႔ ေျပာရင္ မွန္ပါသလား။
ေဆြ။ မမွန္ပါ
ထြန္း။ စိတ္ သည္ ဘုုရားေလာင္း က်င့္စဥ္ကိုု အမြန္အျမတ္ အျဖစ္ယူေသာ စိတ္ျဖစ္စဥ္ ၏ ထမ္းပိုုးၾကိဳး ျဖစ္သည္” လိုု႔ ေျပာရင္ မွန္ပါသလား။
ေဆြ။ မမွန္ပါ
ထြန္း။ “စိတ္ေကာင္းစိတ္ျမတ္သည္ ဘုုရားေလာင္း က်င့္စဥ္ကိုု အမြန္အျမတ္ အျဖစ္ယူေသာ စိတ္ျဖစ္စဥ္ ၏ ထမ္းပိုုးၾကိဳး ျဖစ္သည္” လိုု႔ ေျပာရင္ မွန္ပါသလား။ (ႏြားအျဖဴ)
ေဆြ။ မမွန္ပါ
ထြန္း။ “စိတ္ဆိုုးစိတ္ယုုတ္သည္ ဘုုရားေလာင္း က်င့္စဥ္ကိုု အမြန္အျမတ္ အျဖစ္ယူေသာ စိတ္ျဖစ္စဥ္ ၏ ထမ္းပိုုးၾကိဳး ျဖစ္သည္” လိုု႔ ေျပာရင္ မွန္ပါသလား။ (ႏြားအနက္)
ေဆြ။ မမွန္ပါ
ထြန္း။ ဒါဆိုု ဘယ္ဟာက ထမ္းပိုုးၾကိဳးလဲ။
ေဆြ။ အင္း…
ထြန္း။ ထမ္းပိုုးၾကိဳးက ဆႏၵ နဲ႔ ေလာဘပါ။
ေဆြ။ အင္း..
ထြန္း။ မ်က္စိ နဲ႔ အဆင္း သည္ႏွစ္ခုု သက္သက္နဲ႔ေတာ့ ကုုသိုုလ္ ၊ အကုုသိုုလ္ မကြဲျပားပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ မ်က္စိ နဲ႔ ရူပါရုုံကိုု အမွီျပဳျပီး ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ ဆႏၵ နဲ႔ ေလာဘေၾကာင့္ ကုုသိုုလ္ အကုုသိုုလ္ရယ္လိုု႔ ကြဲျပား ျဖစ္ေပၚလာတာပါ။ ဒါေၾကာင့္ ရူပါရုုံ နဲ႔ မ်က္စိကိုု တြဲဆက္ထားတဲ့ သတၱိ (ဝါ) ၾကိဳးဟာ အဲသည္ ဆႏၵ နဲ႔ ေလာဘပါ။
ေဆြ။ ဟုုတ္ပါတယ္။ အမွတ္ လကၡဏာေတြ အာရုုံမွာ ေပၚလာတာ သက္သက္ နဲ႔ေတာ့ ကုုသိုုလ္ အကုုသိုုလ္ မျဖစ္ပါ။ ကိုုညိဳထြန္း ဆိုုလိုုတာ ကြ်န္ေတာ္ သေဘာက်ပါတယ္။ အျမတ္ဆံုုး ဘုုရားေလာင္း က်င့္စဥ္ဆိုုတာကိုု သိမိတဲ့ အာရုုံသက္သက္ နဲ႔ေတာ့ စိတ္ဆိုုးစိတ္ယုုတ္ ျဖစ္သြားတာ မဟုုတ္ပါ။ ‘အျမတ္ဆံုုး’ ဆိုုတာကိုု ခြတြယ္မိတဲ့ ဆႏၵ နဲ႔ ေလာဘက ျပႆနာ ပါပဲ။
ဒါဟာ တယ္လည္း ေၾကာက္စရာ ေကာင္းတဲ့ ကိစၥပါေပလား။ ကုုသိုု္လ္ရစရာ ရွိတဲ့ အျမတ္ဆံုုး ဘုုရားေလာင္း က်င့္စဥ္ဆိုုတဲ့ အမွတ္ လကၡဏာေတြဟာ ဆႏၵ နဲ႔ ေလာဘဆိုုတဲ့ အုုပ္စီးမႈေတြကိုု သြားဖက္မိရင္ ေၾကာက္စရာေကာင္းတဲ့ အကုုသိုုလ္ေတြ ျဖစ္လာပါတယ္။
ထြန္း။ ဟုုတ္ကဲ့ ‘ဘုုရား၊ တရား၊ သံဃာ’ ကိုု ကိုုးကြယ္မႈ ဆိုုတာဟာလည္း သံေယာဇန ထမ္းပိုုးၾကိဳးျဖစ္တဲ့ ဆႏၵ နဲ႔ ေလာဘ အုုပ္စီးမႈေတြေပၚ အမွီျပဳမိရင္ ၾကီးမားေလးလံတဲ့ အကုုသိုုလ္ေတြ ေပၚထြန္းလာဖိုု႔ အမွတ္လကၡဏာေတြ ျဖစ္လာတတ္ပါတယ္။
ေဆြ။ ဟုုတ္ပါရဲ႕ ။ သီရိလကၤာ၊ ဗမာ၊ ထိုုင္းတုုိ႔မွာ ျဖစ္ေနတဲ့ ‘အမ်ိဳး ဘာသာ သာသနာ’ ပုုဂၢိဳလ္ေတြဟာ ဒါကိုု နားမလည္ထားၾက ပါလား။
“ဘုုရား တရား သံဃာ ဟူေသာ အမွတ္လကၡဏာတိုု႔ သက္သက္သည္ ကုုသိုုလ္ကိုု လည္းေကာင္း၊ အကုုသိုုလ္ကိုု လည္းေကာင္း မျဖစ္ထြန္းေစ ႏိုုင္ပါ ၊ ဆႏၵ ႏွင့္ ေလာဘတိုု႔ကသာ ကံကိုု ဆံုုးျဖတ္ေပးႏိုုင္ ပါသည္ ”
“ဘာသာဝင္ တစ္စုု၏ အုုပ္စုုအတၱ၊ အုုပ္စုုဆႏၵ၊ အုုပ္စုုေလာဘ ႏွင့္ အုုပ္စုုမာန္ကိုု ဗဟိုုျပဳ ေဖာ္ေဆာင္ထားသည့္ ၉၆၉ လႈပ္ရွားမႈတိုု႔သည္ လႈပ္ရွားသူတိုု႔အား အကုုသိုုလ္ တရားတိုု႔ကိုု ျဖစ္ထြန္းေစ စျမဲ ေပတည္း ”
“လူမ်ိဳးအုုပ္စုု တစ္စုု၏ အုုပ္စုုအတၱ၊ အုုပ္စုုဆႏၵ၊ အုုပ္စုုေလာဘ ႏွင့္ အုုပ္စုုမာန္ကိုု ဗဟိုုျပဳ ေဖာ္ေဆာင္ထားသည့္ အမ်ိဳး ဘာသာ သာသနာ လႈပ္ရွားမႈတိုု႔သည္ လႈပ္ရွားသူတိုု႔ အား အကုုသိုုလ္ ျဖစ္ထြန္းေစ စျမဲ ေပတည္း”
ထြန္း။ ကြ်န္ေတာ္လည္း ေနာက္တစ္မ်ိဳး လုုိက္ရြတ္မယ္ဗ်။
“ ဆႏၵ၊ေလာဘတည္းဟူေသာ အတၱ အုုပ္စီးမႈက လႊမ္းမိုုးသျဖင့္ မိုုက္ရူးရဲ အသက္ အေသခံ စြန္႔လႊတ္ေသာ စစ္သားတိုု႔ ဟူသည္ သူေတာ္ေကာင္း မဟုုတ္ပါ”
“ ကိုုယ္က်ိဳးစြန္႔ စစ္သားသည္ ဘုုရားေလာင္း မဟုုတ္ပါ။ ၄င္း စစ္သား၏ အာရုုံတြင္ ထင္ေပၚသည့္ ‘တုုိင္းျပည္ အတြက္ ကိုုယ္က်ိဳးစြန္႔သည့္ ငါ’ ဆိုုသည္မွာ စစ္သားသည္ ၄င္း၏ အတၱပံုုရိပ္ကိုု မွန္ဘီလူးျဖင့္ ပံုုၾကီးခ်ဲ႔ျပီး ၾကည့္ျမင္ေနေသာ အတၱပံုုရိပ္ အၾကီးစားသာ ျဖစ္ပါသည္”
ေဆြ။ ေထရဝါဒဘက္ က ခင္ဗ်ား သီအိုုရီက တယ္လည္း ဟုုတ္ပါလား။ ကိုုယ္က်ိဳးစြန္႔တယ္ ဆိုုတာ အဆင္ျခင္ဥာဏ္ မရွိရင္ အၾကီးဆံုုး အတၱပံုုရိပ္ၾကမ္းၾကီး။ သည္ ပံုုရိပ္ၾကမ္းၾကီးဟာလည္း အုုပ္စီးလိုုတဲ့ ဆႏၵ နဲ႔ ေလာဘကိုု အေျခခံထားတာ ပါပဲ။ ကိုုယ္က်ိဳးစြန္႔လိုု႔ စစ္ထဲဝင္တယ္ ဆိုုတဲ့ က်ဳပ္တိုု႔ စစ္ဗိုုလ္ခ်ဳပ္ အဘေတြ ဘယ္ေလာက္ေတာင္ အုုပ္စီးခ်င္ ၊ ဆႏၵ ေလာဘၾကီးလာ လိုုက္ေပသလဲ။
ထြန္း။ မဟာယာန လမ္းၾကီးကိုုေလွ်ာက္၊ မဟာယာဥ္ၾကီး စီးလိုု႔ ဘုုရားဆုုၾကီး ပန္တယ္ဆိုုတဲ့ လူကေရာ
ေဆြ။ က်ဳပ္မျငင္းပါဘူး ။ ဒါဟာ က်ဳပ္ရဲ႕ အၾကီးမားဆံုုး အတၱပံုုရိပ္ၾကီး ျဖစ္ႏိုုင္ပါတယ္။
ထြန္း။ ဘုုရားဆုုပန္တာ အကုုသိုုလ္ နဲ႔ ကုုသိုုလ္ ဘယ္ဟာ ပိုုမ်ားသလဲ။
ေဆြ။ အင္း၊ ေထရဝါဒ ဘာသာစြဲ ရိုုးရာစြဲေတြနဲ႔ ျငင္းခံုုရင္ ေဒါသေတြ အလိပ္လိုုက္ တက္လာတဲ့ က်ဳပ္အဖိုု႔ေတာ့ ခုုခ်ိန္ထိ အကုုသိုုလ္ ပိုုမ်ားေနတာကေတာ့ အမွန္ပါပဲ။
ထြန္း။ ဟုုတ္ကဲ့ ၊ ပဌာန္းမွာ ဒါကိုု “အကုသလာ ဓေမၼာ ကုလသ ဓမၼႆ အာရမၸဏ ပစၥေယန ပစၥေယာ” လိုု႔ ဆိုုထားပါတယ္။ အဓိပၺာယ္က
“အကုသိုလ္ တရားတို႔သည္ ကုသိုလ္တရားတို႔္ႏွင့္ အာရုုံလွ်င္ အေၾကာင္းရင္းခံ အျဖစ္ တြယ္ညိခ်ိတ္ဆက္လ်က္ ရွိၾကကုန္၏”
တြယ္ျငိခ်ိတ္ဆက္တဲ့ အာရုံေတြ ဆိုတာက တျခားမဟုတ္ပါဘူး ။ မေျပျငိမ္းႏိုင္တဲ့ အာသာ (ေလာဘ) နဲ႔ အတင္း အုပ္စီး ရယူလိုမႈ (ဆႏၵ) ဆိုတဲ့ ညိစြန္းတြယ္တာမႈေတြ ပါပဲ။
ေဆြ။ တစ္နည္းအားျဖင့္ မေရာင့္ရဲ မေက်ခ်မ္းႏိုုင္တဲ့ အာရုုံေတြလိုု႔ ဆိုုခ်င္ပါတယ္ (ဆႏၵ နဲ႔ ေလာဘ) ။ ဗုုဒၶဘုုရားဆိုုတာ ဟာလည္း က်ဳပ္တိုု႔ရဲ႕ မေက်မခ်မ္းႏိုုင္တဲ့ ဆႏၵေလာဘ အတၱပံုုရိပ္တစ္ခုု ပါပဲ။ က်ဳပ္တိုု႔နဲ႔ သီးျခား တည္ရွိေနတဲ့ ကိုုယ္ေတာ္မဟုုတ္ပါ။ အာရုုံမွာ ေပၚတဲ့ ဘုုရားဟာ ႏြားျဖဳလား ႏြားနက္လား ဆိုုတာကေတာ့ ျမင္သူရဲ႕ ဆင္ျခင္သတိ ေပၚမွာ မူတည္ပါတယ္။
“ပဌာန္းက်မ္းေတာ္ၾကီး အရ မည္သည့္ ကုုသိုုလ္ရစရာ အမွတ္လကၡဏာ မဆိုုသည္ မလိမၼာ မဆင္ျခင္ မထိန္းကြပ္ဘဲ ႏွလံုုးသြင္းသူတိုု႔ အထံဝယ္ အကုုသိုုလ္တရားတိုု႔ အျဖစ္ ေပါက္ပြားလာေစႏိုုင္ ပါသည္”
ထြန္း။ ဟုုတ္ကဲ့၊ ကြ်န္ေတာ္တိုု႔ ဒါေလးကိုု အမွတ္ျပဳျပီး ပဌာန္းကေလး ရြတ္လိုုက္ၾကပါ စိုု႔လား။
ေဆြ ႏွင့္ ထြန္း။ “အကုသလာ ဓေမၼာ ကုလသ ဓမၼႆ အာရမၸဏ ပစၥေယန ပစၥေယာ”
ညိဳထြန္း
No comments:
Post a Comment